มะเกลือ เป็นไม้ยืนต้นในวงศ์ Ebenaceae พบขึ้นตามป่าเบญจพรรณทั่วไป เรือนยอดเป็นพุ่มกลมกิ่งอ่อนมีขนนุ่ม ผลดิบของมะเกลือมีสรรพคุณเป็นยา จัดเป็นพืชสมุนไพรชนิดหนึ่ง สมัยก่อนนิยมใช้ยางผลมะเกลือไปย้อมผ้า ผลที่เปลือกเป็นสีดำ เมื่อรับประทานทำให้หน้ามืด ตาลายตาพร่ามัว อาเจียน ท้องเดินและตาบอดได้

มะเกลือ (Ebony tree) เป็นจัดเป็นไม้ป่ายืนต้น ที่ในอดีตนิยมนำผลมาคั้นน้ำดื่มเพื่อใช้เป็นยาถ่ายพยาธิ และนำผลสุก รวมถึงเปลือกมาใช้ย้อมผ้าซึ่งให้สีดำ นอกจากนั้น เนื้อไม้ที่มีสำดำ ยังนิยมนำมาแปรรูปเป็นเครื่องเรือนได้อีกด้วย

• มะเกลือเป็นพันธุ์ไม้พระราชทานเพื่อปลูกเป็นมงคลของจังหวัดสุพรรณบุรี

• ใช้ยางผลมะเกลือไปย้อมผ้า

• ช่วยแก้กระษัย (ลำต้น, เปลือกต้น, ราก, ทั้งต้น)

• ช่วยแก้อาการเบื่ออาหาร (เปลือกต้น)

• ช่วยแก้ตานซางขโมย (ลำต้น)

• ช่วยแก้พิษตานซาง (ผลสด, แก่น, เปลือกต้น, ราก, ทั้งต้น)

• ช่วยขับเสมหะ (เปลือกต้น, ทั้งต้น)

• ช่วยแก้ลม อาการหน้ามืด (ราก, แก่น)

• รากมะเกลือมีรสเบื่อเมา ใช้ฝนกับน้ำซาวข้าว ใช้รับประทานแก้ลม แก้อาเจียน (ราก)

• ช่วยแก้ฝีในท้อง (แก่น)

• ใบมะเกลือนำมาตำคั้นเอาแต่น้ำผสมกับสุรา ใช้ดื่มแก้อาการตกเลือดภายหลังการคลอดบุตรของสตรี (ใบ)

• รากช่วยแก้ริดสีดวงทวาร (ราก)

• ช่วยแก้พิษตานซาง (เปลือกต้น, ราก)

• ลำต้นใช้ต้มกับน้ำอาบช่วยรักษาโรคดีซ่าน (ลำต้น)

• เปลือกต้นช่วยแก้พิษ (เปลือกต้น)

• ช่วยขับพยาธิ (ลำต้น, แก่น, เปลือกต้น, ราก, เมล็ด, ทั้งต้น)

• ไม้มะเกลือ มีความละเอียดและแข็งแรงทนทาน สามารถนำมาใช้ทำเครื่องเรือนได้เป็นอย่างดี หรือจะใช้ทำเป็นเครื่องดนตรี เครื่องประดับมุก เครื่องเขียน เฟอร์นิเจอร์ไม้มะเกลือ ตะเกียบก็ได้เช่นกัน

• เปลือกนำไปปิ้งไฟให้เหลือง ใช้ใส่ผสมรวมกับน้ำตาล นำไปหมัก จะได้แอลกอฮอล์หรือที่เรียกว่าน้ำเมา

• เปลือกต้นมะเกลือใช้ทำเป็นยากันบูดได้

• ผลมะเกลือมีสีดำ สามารถนำมาใช้ประโยชน์ในด้านอุตสาหกรรมได้ ซึ่งสามารถนำมาใช้ย้อมผ้าหรือย้อมแห โดยจะให้สีดำ สีที่ได้จะเข้มและติดทนนาน (ผลสุก)

• สีดำที่ได้จากผลมะเกลือยังสามารถนำมาใช้ทาไม้ให้มีสีดำเป็นมันในการฝังมุกโต๊ะและเก้าอี้ ช่วยทำให้มีลวดลายสวยงามและเด่นมากขึ้น

เมล็ดมะเกลือ Ebony tree พรรณไม้พระราชทานจังหวัดสุพรรณบุรี

มีชื่อเรียกอย่างอื่นว่า มะเกีย มะเกือ ผีผา ผีเผา เกลือ มักเกลือ หมักเกลือ

มะเกลื้อ พืชสมุนไพร