หูกระจง หรือ แผ่บารมี (Terminalia ivorensis Chev.) มีถิ่นกำเนิดในป่าแอฟริกาตะวันตก แถบเส้นศูนย์สูตร ตั้งแต่ประเทศแคเมอรูนไปจนถึงประเทศเซียร์ราลีโอน เป็นพืชเศรษฐกิจ มีการปลูกเพื่อใช้เนื้อไม้ ในแถบถิ่นกำเนิด เป็นไม้ที่มีการเจริญเติบโตเร็ว และมีอายุยืนหูกระจง มีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า “แผ่บารมี” ต้นไม้ที่มีการเจริญเติบโตที่รวดเร็วและมีการแผ่กิ่งก้านสาขาออกมาให้ร่มเงา

ความเชื่อ

คนไทยเชื่อว่าการปลูกต้นหูกระจงไว้บริเวณรอบบ้าน จะช่วยเสริมบารมีให้แก่ตัวผู้ปลูกหรือคนที่อยู่ในบ้านให้ชีวิตมีความสุข ความเจริญ มีความก้าวหน้ายิ่งๆ ขึ้นไป

ลักษณะ

เป็นไม้ที่มีทรงพุ่มสวยงามแตกกิ่งเป็นชั้น ๆ แต่ละชั้นห่างกันประมาณ 50-100 ซม. แม้หูกระจงเป็นไม้ผลัดใบแต่จะผลัดใบน้อยกว่าหูกวาง โดยปกติเป็นไม้ที่ชอบน้ำเมื่อนำไปปลูกในกระถางหรือลงดินแล้วรดน้ำให้ชุ่ม และสม่ำเสมอใบแทบจะไม่ร่วงเลย และที่ตั้งชื่อว่า หูกระจงเป็นเพราะลักษณะใบคล้ายกับหูกวาง แต่ใบหูกระจงจะมีขนาดเล็กกว่า สำหรับดอกมีสีขาวคล้ายดอกกระถินณรงค์ เมล็ดหูกระจงจะคล้ายกับเมล็ดพุทรา และ ปัจจุบันการขยายพันธุ์ต้นหูกระจงนิยมใช้วิธีเพาะเมล็ดเนื่องจากเจริญเติบโตได้เร็ว และได้ทรงพุ่มที่สวยงาม

ประวัติความเป็นมาของต้นหูกระจง

ต้นหูกระจงมีถิ่นกำเนิดในป่าของทวีปแอฟริกาตะวันตก โดยส่วนใหญ่จะพบเห็นตั้งแต่ประเทศแคเมอรูนไปจนถึงประเทศ ประเทศเซียร์ราลีโอน เรียกได้ว่าเป็นพืชเศรษฐกิจที่นิยมปลูกไว้ เพื่อใช้ประโยชน์จากเนื้อไม้ในแถบถิ่นกำเนิด โดยต้นหูกระจงเป็นต้นไม้ที่มีลักษณะการเจริญเติบโตที่รวดเร็ว และมีอายุที่ยืนยาว

สำหรับในประเทศไทยสามารถพบต้นหูกระจงได้ทั้งหมด 3 สายพันธุ์ ดังนี้

• หูกระจงธรรมดา
• หูกระจงแคระ
• หูกระจงหนาม

หูกระจงสายพันธุ์ธรรมดาจะนิยมปลูกมากที่สุด เนื่องจากสามารถหาซื้อได้ง่าย แม้ว่าหูกระจงหนามจะมีทรงพุ่มที่สวยกว่า รวมถึงใบของหูกระจงหนามที่มีลักษณะเป็นเงา และมีใบแน่นเหมาะสำหรับการปลูกไว้เป็นไม้กระถาง แต่เหตุผลที่คนนิยมปลูกหูกระจงหนามไม่มากนัก เนื่องจากมีความเชื่อว่าหูกระจงหนามเป็นต้นไม้ที่ไม่มีความเป็นสิริมงคลต่อตัวผู้ปลูก ในส่วนของหูกระจงแคระเป็นหูกระจงที่หายากมากกว่าสายพันธุ์อื่นๆ จึงได้รับความนิยมน้อยอย่างไรก็ตาม สายพันธุ์หูกระจงที่กำลังได้รับความนิยมในปัจจุบันอีกหนึ่งสายพันธ์ คือ ต้นหูกระจงด่าง โดยจะมีลักษณะคล้ายกับต้นหูกระจงธรรมดา แต่จะมีความแตกต่างกันเพียงแค่ใบ ซึ่งต้นหูกระจงด่างจะมีใบเป็นสีด่างสวยงาม ยิ่งปลูกรวมกันไว้เยอะๆ ก็ยิ่งดูโดดเด่นเป็นสง่า หูกระจงด่างนิยมปลูกไว้ในกระถาง หรือท่อ เพื่อป้องกันวัชพืชต่างๆ และทำให้ต้นหูกระจงด่างเจริญเติบโตได้อย่างรวดเร็ว สามารถแผ่กิ่งก้านสาขาออกมาได้อย่างสวยงาม

ประโยชน์ของต้นหูกระจง

อย่างที่บอกว่าต้นหูกระมีลักษณะเป็นพุ่มและมีกิ่งก้านสาขาให้ร่มเงา จึงช่วยบังแดดได้ดี สร้างความร่มรื่นให้แก่บ้านเรือน นอกจากนั้นยังนิยมนำมาตกแต่งสวนให้ดูสวยงามหรือใช้ประดับริมถนนอีกด้วย

ความเชื่อของคนไทยเกี่ยวกับการปลูกต้นหูกระจง

คนไทยเชื่อว่าการปลูกต้นหูกระจงไว้บริเวณรอบบ้าน จะช่วยเสริมบารมีให้แก่ตัวผู้ปลูกหรือคนที่อยู่ในบ้านให้ชีวิตมีความสุข ความเจริญ มีความก้าวหน้ายิ่งๆ ขึ้นไป เรียกได้ว่าเป็นต้นไม้มงคลที่ได้รับความนิยมในการปลูกอย่างแพร่หลาย อย่างไรก็ตาม ต้นหูกระจงนั้น ควรปลูกให้ห่างจากตัวบ้าน เนื่องจากรากของต้นหูกระจงมีลักษณะเป็นรากลอย ซึ่งจะแผ่ออกด้านข้าง ที่สำคัญรากยังมีความแข็งแรงมากเพราะฉะนั้นหากดูแลไม่ดีหรือดูแลไม่ถูกวิธี อาจทำให้รากของต้นหูกระจงทำให้พื้นแตกหรือโครงสร้างของบ้านได้รับความเสียหายนั่นเอง

ราคาของต้นหูกระจง

หูกระจง มีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า “แผ่บารมี” เนื่องจากเป็นต้นไม้ที่มีการเจริญเติบโตที่รวดเร็วและมีการแผ่กิ่งก้านสาขาออกมาให้ร่มเงา โดยราคาของต้นหูกระจงที่ขายกันส่วนใหญ่ในปัจจุบันมีหลากหลายราคา ซึ่งราคาจะแตกต่างกันตามขนาดของลำต้น และความสูง ดังนี้

• ลำต้นขนาด 3- 3.5 นิ้ว ความสูง 2.5- 3 เมตร ขายต้นละ1,300-1,400 บาท
• ลำต้นขนาด 4 นิ้ว ความสูง 3-4 เมตร ขายต้นละ 2,000 – 2,200 บาท
• ลำต้นขนาด 5 นิ้ว ความสูง 3.5-5 เมตร ขายต้นละ 3,500 3800 บาท

หากคุณต้องการที่จะปลูกต้นหูกระจง สามารถหาซื้อได้จากร้านขายพันธุ์กล้าหรือต้นไม้ทั่วไป การปลูกต้นหูกระจงนั้นไม่ใช่เรื่องยาก แต่การดูแลรักษานั้นเป็นเรื่องที่สำคัญมากกว่า โดยต้นหูกระจง อย่างที่บอกว่าเป็นต้นไม้ใหญ่ที่มีรากแข็งแรง นอกจากจะต้องปลูกให้ห่างจากตัวบ้านแล้ว ควรดูแลรักษาด้วยการหมั่นรดน้ำอย่างสม่ำเสมอ ในระยะแรกอาจใช้ไม้ค้ำไว้เพื่อป้องกันไม่ให้ลำต้นเกิดความเสียหาย และจะทำให้ต้นหูกระจงมีอายุที่ยืนยาวมากขึ้น

การขยายพันธุ์ต้นหูกระจง

ส่วนใหญ่แล้วการขยายพันธุ์ของต้นหูกระจง จะนิยมทำด้วยวิธีการเพาะเมล็ด โดยการนำเอาเมล็ดของหูกระจงไปแช่น้ำจากนั้นทำการแกะเปลือกออก เมื่อแกะเปลือกของเรียบร้อยแล้วให้นำเมล็ดไปฝังในดินที่เตรียมไว้ จากนั้นทำการรดน้ำใส่ปุ๋ยอย่างสม่ำเสมอ ส่วนการเพาะเมล็ดจะขึ้นหรือไม่นั้น ขึ้นอยู่กับความอุดมสมบูรณ์ของเมล็ดนั้นๆ ด้วย โดยส่วนใหญ่แล้วการเพาะต้นหูกระจงจากค่อนข้างทำได้ยากหรือมีโอกาสที่จะเจริญเติบโตได้น้อย จึงทำให้ต้นหูกระจงมีราคาที่สูงมากนั่นเอง

นอกจากการขยายพันธุ์โดยวิธีการเพาะเมล็ดแล้ว การตอนกิ่งก็คืนอีกหนึ่งวิธีในการขยายพันธุ์ที่ได้รับความนิยม แต่ทั้งนี้ทั้งนั้น การตอนกิ่งเป็นขั้นตอนที่ต้องใช้ความระมัดระวังสูง หรือต้องใช้ความชำนาญเป็นอย่างมาก แต่ก็ไม่ใช่เรื่องที่ยากจนเกินไป หากศึกษาถึงขั้นตอนและวิธีการต่างๆ อย่างละเอียดก็มีโอกาสที่จะขยายพันธุ์ต้นหูกระจงได้เช่นเดียวกัน หูกระจงเป็นต้นไม้ที่เจริญเติบโตได้อย่างรวดเร็ว และออกดอก ออกผลที่สวยงาม โดยเฉพาะหูกระจงใบด่างที่ได้รับความนิยมเป็นอย่างมากในปัจจุบัน ยิ่งปลูกรวมกันไว้เยอะๆ ยิ่งทำให้ดูสวยงามและดูโดดเด่น