ไทยรบพม่า พระนิพนธ์ สมเด็จฯกรมพระยาดำรงราชานุภาพ สำนักพิมพ์คลังวิทยา พ.ศ. ๒๕๒๐ มี ๘๕๙ หน้า
"พงศาวดารเรื่องไทยรบพม่า" เป็นพระนิพนธ์ที่บรรยายเรื่องราวการสงครามตั้งแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยามาจนถึงกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้นไว้อย่างครบถ้วนสมบูรณ์ โดยพระองค์ทรงรวบรวมข้อมูลการสงครามจากพงศาวดารหลายฉบับ อาทิ พระราชพงศาวดารพม่า พระราชพงศาวดารไทยและจดหมายเหตุต่าง ๆ ทรงนำข้อมูลมาตรวจสอบเทียบกันใช้การอธิบายและเล่าเรื่องโดยใช้ภาษาที่อ่านเข้าใจง่าย พร้อมสอดแทรกบทวิเคราะห์ส่วนพระองค์ต่อเหตุการณ์ต่าง ๆ ไว้อย่างแตกฉาน ทรงเคารพประวัติศาสตร์ของทั้งสองชาติและวางพระองค์เป็นกลาง อีกทั้งทรงอธิบายเกร็ดความรู้แทรกไว้และย้ำเตือนผู้อ่านอยู่เสมอว่าสามารถคิดวิเคราะห์เหตุการณ์เองได้โดยไม่ต้องเชื่อพระองค์ทั้งหมด

การสงครามเมื่อครั้งกรุงศรีอยุธยาเป็นราชธานี
- สงครามครั้งที่ 1 คราวพม่าตีเมืองเชียงกราน
- สงครามครั้งที่ 2 คราวสมเด็จพระสุริโยทัยขาดคอช้าง ปีวอก พ.ศ.2091
- สงครามครั้งที่ 3 คราวรบกันด้วยเรื่องช้างเผือก ปีกุน พ.ศ.2106
ฯลฯ
การสงครามเมื่อครั้งกรุงธนบุรีเป็นราชธานี
- สงครามครั้งที่ 1 คราวตีค่ายหพม่าที่โพธิ์สามต้น ปีกุน พ.ศ.2310
- สงครามครั้งที่ 2 คราวรบพม่าที่บางกุ้ง ปีกุน พ.ศ.2310
- สงครามครั้งที่ 3 คราวพม่าตีหัวเมืองสวรรคโลก ปีขาล พ.ศ.2313
ฯลฯ
การสงครามเมื่อครั้งกรุงรัตนโกสินทร์เป็นราชธานี
- สงครามครั้งที่ 1 คราวพม่ายกกองทัพมา 5 ทาง ปีมะเส็ง พ.ศ.2328
- สงครามครั้งที่ 2 คราวรบพม่าที่ท่าดินแดง ปีมะเมีย พ.ศ.2329
- สงครามครั้งที่ 3 คราวพม่าตีเมืองนครลำปางและป่าซาง ปีมะแม พ.ศ.2300
ฯลฯ