การปฏิวัติในประเทศไทย พ.ศ.๒๒๓๑ (ค.ศ.๑๖๘๘) จาก Histoire de la Revolution de Siam arrivee en I’ année 1688
พิมพ์ที่เมือง Lille ค.ศ.๑๖๙๑
โดย คณะกรรมการชำระประวัติศาสตร์และโบราณคดี สำนักนายกรัฐมนตรี
บรรราธิการ ม.ล.มานิจ ชุมสาย
จัดพิมพ์โดยสำนักนายกรัฐมนตรี
พิมพ์ครั้งที่ ๑ พ.ศ.๒๕๓๕
กระดาษปอนด์

:: คำนำ ::
…หนังสือเล่มนี้เป็นหนังสือเล่มเดียวที่ค้นพบในประเทศฝรั่งเศส และคงจะเป็นแม่ทัพฝรั่งเศสที่บางกอกเองเขียนทิ้งไว้
เพราะเล่ารายละเอียดการปฏิวัติ การเคลื่อนไหว ความรู้สึกนึกคิด ถึงการเข้าเฝ้า และการคบหาสมาคม การกระทำ
การคิดอ่านของท่านแม่ทัพฝรั่งเศสโดยละเอียด ซึ่งยากที่ใครจะล่วงรู้ได้นอกจากตัวแม่ทัพฝรั่งเศสจะประกาศเอง จึงนับว่า
มีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ไทยในสมัยนั้น ซึ่งรายละเอียดเหล่านี้จะหาในประวัติศาสตร์ของไทยไม่พบ จึงทำให้เรารู้ถึง
การชิงราชบัลลังก์ของพระเทพราชา และเหตุการณ์ในอยุธยาในสมัยนั้นโดยละเอียด โดยผู้เขียนเป็นจักษุพยานเขียน
ขึ้นเองตามที่เขาประสบพบเห็นด้วยตนเอง ข้าพเจ้าจึงเห็นว่าหนังสือเล่มนี้มีคุณค่าและรายละเอียดที่หาที่ไหนคงไม่ได้
เพราะเป็นเรื่องประสบพบเห็นที่ผู้รู้เห็นร่วมสมัยได้เขียนขึ้นเอง

ข้าพเจ้าจึงได้นำเอาต้นฉบับนี้มาเสนอต่อคณะกรรมการชำระประวัติศาสตร์ไปได้จัดพิมพ์เอกสานทางประวัติศาสตร์
และโบราณคดีจัดหาผู้แปลและพิมพ์เผยแพร่ให้ทางฝ่ายไทยได้รู้จักกัน...

ม.ล.มานิจ ชุมสาย
กรรมการชำระประวัติศาสตร์
๒ กันยายน ๒๕๓๔