การเมืองไทยสมัยพระเจ้ากรุงธนบุรี (พิมพ์ครั้งที่ ๒)
โดย ศ.ดร.นิธิ เอียวศรีวงศ์
สนพ.มติชน
พิมพ์ครั้งที่ 2 พ.ศ.2536
จำนวน 612 หน้า

:: โปรยปกหลัง ::
วัฒนธรรมที่เจ๊กถือว่าเจ๊ก...เป็นวัฒนธรรมที่ไม่เหมือนจีนทีเดียว แต่ก็แตกต่างจากไทยอย่างเห็นได้ชัด เป็นวัฒนธรรมของ
ตนเองหรือวัฒนธรรม “เจ๊ก ๆ ” นั่นเอง
สังคมที่มีพลังคือสังคมที่ปล่อยให้มีความหลากหลายในวัฒนธรรม ความแตกต่างของวิถีชีวิต, ค่านิยม, และรสนิยมของ “เจ๊ก”
คือความมั่งคั่งในทางวัฒนธรรมอย่างหนึ่งของสังคมไทย
ในฐานะที่มีสำนึกของเจ๊กเช่นนี้ ข้าพเจ้าอดรู้สึกศรัทธาและชื่นชมต่อพระเจ้ากรุงธนบุรีไม่ได้
งานศึกษาชิ้นนี้เริ่มต้นขึ้นด้วยความศรัทธาและชื่นชมที่มีอยู่ในส่วนลึกดังกล่าว
เวลาที่ใช้ในการค้นคว้าศึกษาหลักฐานและครุ่นคิดเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ในรัชสมัยของพระองค์เป็นเวลานานกว่า ๕ ปี ทำให้
ทัศนคติของข้าพเจ้าต่อพระเจ้ากรุงธนบุรีเปลี่ยนแปลงไป
ไม่ใช่ในทางตรงกันข้าม แต่เป็นไปในทางที่ลึกขึ้น จนมองเห็น (หรือคิดว่ามองเห็น) ทั้งความอ่อนแอและความเข้มแข็งของ
พระองค์ มีความสามารถที่จะชื่นชมพระองค์ในฐานะมนุษย์ผู้ยิ่งใหญ่ ไม่ใช่ทวยเทพที่จุติมาดับยุคเข็ญแก่มวลมนุษย์

พระเจ้ากรุงธนบุรี ทรงเป็นมนุษย์ที่มีกิเลส ตัณหา และความสง่างามของการเสียสละอันรุ่งโรจน์ คละเคล้าปะปนกันในการกระทำ
เหมือนมนุษย์ที่ยิ่งใหญ่อื่นๆ
ภาพที่แจ่มชัดขึ้นของพระเจ้ากรุงธนบุรี จากการศึกษาทำให้เกิดปีติที่ได้สัมผัสทิพยวิมานของนักประวัติศาสตร์
นั่นก็คือได้เห็นคนเป็นคน

นิธิ เอียวศรีวงศ์
มหาวิทยาลัยเชียงใหม่