"เสมา สีมา" หลักสีมาในศิลปะไทยสมัยอยุธยาหลังเสียกรุงครั้งแรก ถึงครั้งและกรุงธนบุรี โดย พิทยา บุนนาค
โดย พิทยา บุญนาค
สนพ.สำนักงานพระพุทธศานาฯ
พิมพ์ครั้งที่ 1 พ.ศ.-
หน้า 418
เนื้อในพิมพ์ ขาวดำ
กระดาษปอนด์
ภาพประกอบ

:: รายละเอียด ::
หลักสีมาในพุทธศาสนาเถรวาทแถบเอเชียอาคเนย์ มีความเกี่ยวเนื่องกับสีมาที่ระบุไว้ในพุทธบัญญัติน้อยมาก หรือจะเกี่ยวก็ไม่
ตรงกันกับที่ระบุไว้ในพุทธบัญญัติเอาเสียเลย
หากแต่เป็นคติของบรรดาอรรถกถาจารย์ชั้นหลัง ก่อนจะไล่เรียงพัฒนาการของคติว่าด้วยหลักสีมาหรือใบเสมา ให้เห็นว่า
เป็นการผสมผสานคติพุทธศาสนาเข้ากับความเชื่อเรื่อง “หินตั้ง” ที่มีมาตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์ในดินแดนอุษาคเนย์
จากนั้นก็ทยอยไล่รื้อทฤษฎีหรือความเชื่อเดิมๆ เกี่ยวกับสีมาไปทีละเรื่องๆ เช่น สุโขทัย
ไม่ได้ถือคติเรื่องสีมาน้ำ แต่แนวคูน้ำรอบอุโบสถหรือวัดต่างๆ ในเมืองเก่าสุโขทัย น่าจะเป็นแนวคูกัน “ไฟลามทุ่ง” มากกว่า หรือ
อย่างการฝังลูกนิมิตก็เป็นคติประดิษฐ์ใหม่ในช่วงไม่นานมานี้ และถูกให้ความสำคัญอย่างยิ่งในชั้นกรุงรัตนโกสินทร์นี่เอง ฯลฯ

:: สารบัญ ::
เรื่องของเสมา สีมา
แนวการวิจัย
๑ บทนำร่อง
๒ หลักสีมาแถบอยุธยาหลังเสียงกรุงครั้งแรก
๓ การปฏิสัมพันธ์
๔ กลุ่มและแบบไชยวัฒนาราม
๕ แบบลูกผสม
๖ สานโก่งคิ้ว
๗ หลักสีมาสายสกุลเมืองเหนือแบบ ๔
๘ หลักสีมาสายอยุธยาช่วงหลัง
๙ ทางต้น
๑๐ หลักสีมาสายสกุลเขมร
๑๑ ทางออก
๑๒ สุดทาง
๑๓ หลักสีมาสมัยกรุงธนบุรี
๑๔ หลักสีมาและองคชาติ
หนังสืออ้างอิงและค้นคว้า
ดัชนีหลักสีมา