#แหนแดง #แหนแดงสด #พันธุ์​เกษตร แบ่งขายเป็นขีด หมาดๆ ไม่หนักน้ำ เอาไปขยายต่อได้ #Azolla

แหนแดง (Azolla)
จัดเป็นพืชน้้าขนาดเล็ก อยู่ในตระกูลเฟิร์นชนิดลอยน้้า มีขนาดเล็กเจริญเติบโตลอยอยู่บน
ผิวน้้าในเขตร้อนและเขตอบอุ่น ส้าหรับประเทศไทยพบได้ทั่วไปตามคู คลอง หรือแหล่งน้้าขังตามธรรมชาติต้นแหนแดง
ประกอบด้วยส่วนต่าง ๆ คือ ล้าต้น (rhizome) ราก (root) และใบ (lobe) แหนแดงมีกิ่งแยกจากล้าต้น ใบของแหนแดง
เกิดตามกิ่งเรียงสลับกันไป ใบแบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ ใบบน และใบล่าง มีขนาดใกล้เคียงกัน ใบบนมีคลอโรฟิลล์เป็น
องค์ประกอบมากกว่าใบล่างจึงมีสีเขียวเข้มกว่า ที่กาบใบบนด้านหลังมีโพรงใบและมีสาหร่ายสีเขียวแกมน้้าเงิน (Blue
green algae) อาศัยอยู่แบบพึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกัน (symbiosis) เช่นเดียวกับไรโซเบียมในรากพืชตระกูลถั่ว สาหร่ายสี
เขียวแกมน้้าเงินนี้สามารถตรึงก๊าซไนโตรเจนจากอากาศแล้วเปลี่ยนเป็นสารประกอบในรูปของแอมโมเนียมให้แหนแดง
เอาไปใช้ประโยชน์ได้ในอัตรา 200-600กรัมต่อไร่ต่อวัน (Watanabeet al.,1977) แหนแดงจึงเปรียบเสมือนโรงงานผลิต
ปุ๋ยไนโตรเจนทางชีวภาพ โดยผ่านกระบวนการตรึงไนโตรเจนจากอากาศของสาหร่ายสีเขียวแกมน้้าเงินที่ชื่อ Anabaena
azollae ซึ่งอาศัยอยู่ในโพรงใบของแหนแดง

ประโยชน์ของแหนแดง
1. สามารถทดแทน หรือลดการใช้ปุ๋ยไนโตรเจนลงได้
2. เพิ่มอินทรียวัตถุให้แก่ดินท้าให้ดินมีความอุดมสมบูรณ์มากขึ้น ปรับปรุงโครงสร้างดินดีขึ้นในระยะยาว
3. ใช้เป็นปุ๋ยอินทรีย์ส้าหรับพืชผักและไม้ผล เพิ่มทางเลือกส้าหรับการผลิตพืชอินทรีย์
4. ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ปุ๋ยเคมีลดการดูดตรึงฟอสเฟตของดิน
5. ใช้เป็นแหล่งโปรตีนส้าหรับเลี้ยงสัตว์เช่น ปลา เป็ด เป็นต้น
6. มีต้นทุนการผลิตต่้า แหนแดงเติบโตและขยายพันธุ์ได้รวดเร็ว แม้เลี้ยงในดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ต่้า
7. ลดปริมาณวัชพืชในนาข้าว แหนแดงที่ขยายคลุมผิวน้้าจะท้าให้แสงแดดส่องไม่ผ่าน จึงช่วยลดการเจริญเติบโต
ของวัชพืชจ้าพวกสาหร่ายลงได้

ข้อดีของแหนแดงคือสามารถใช้ได้ทันทีไม่ต้องรอกระบวนการหมักท้าเป็นปุ๋ยหมัก เนื่องจากมีค่าสัดส่วนคาร์บอน
ต่อไนโตรเจนต่้าอยู่ระหว่าง 8-13 ท้าให้สามารถย่อยสลายปลดปล่อยธาตุอาหารได้รวดเร็ว


การขยายพันธุ์และเพาะเลี้ยงแหนแดง
แหนแดงมีการขยายพันธุ์ 2 แบบด้วยกัน คือแบบมีเพศ และแบบไม่มีเพศ ซึ่งแบบมีเพศจะเกิดเมื่อแหนแดงอยู่ใน
ระยะที่พร้อมจะผลิตสปอร์มีการสร้างเซลล์สืบพันธุ์เป็นเพศผู้และเพศเมียแล้วมาผสมพันธุ์กัน โดยสปอร์จะแก่ในเวลา
ประมาณ 1 สัปดาห์ จากนั้นจึงเจริญเป็นต้นอ่อนแหนแดงที่มีโครโมโซมเป็น 2n (diploid) ส่วนการขยายพันธุ์แบบไม่มี
เพศในธรรมชาติแหนแดงจะมีการเจริญเติบโตและสร้างกิ่งย่อยแตกแขนงออกจากต้นแม่ (rhizome) แบบสลับกัน
(alternate) เมื่อต้นแม่แก่จัดจะมีสีเขียวเข้ม แล้วค่อย ๆ เปลี่ยนเป็นสีน้้าตาล ซึ่งแสดงว่าต้นแม่อันเดิมนั้นหมดอายุลง กิ่ง
แขนงย่อยจะหลุดออกมาเป็นต้นใหม่ที่มีขนาดเล็กและเจริญเติบโตเป็นเป็นต้นใหม่ต่อไป ดังนั้นจึงมีวิธีการที่สามารถ
กระตุ้นให้เกิดการแตกตัว และหลุดออกของกิ่งแขนง เช่น การใช้แขนงไม้ตีแหนแดงเบา ๆ จะท้าให้มีการแยกส่วนของ
แขนงแตกออกจากต้นเดิม (fragmentation) ท้าให้การขยายพันธุ์เพิ่มปริมาณได้รวดเร็วยิ่งขึ้น การขยายพันธุ์ทั้ง 2 วิธี
สามารถเพิ่มปริมาณของแหนแดงเป็น 2 เท่าจากเดิมในเวลา 3–6 วัน ขึ้นกับความเหมาะสมของสภาพแวดล้อม