พวงคราม ออสเตเรีย สูง 30-40 ซม.


พวงคราม หรือ ช่อม่วง จัดเป็นไม้ประดับดอกที่มีลำต้นเป็นเถา และแตกกิ่งเลื้อยเป็นพุ่มใหญ่ กิ่งออกดอกสีคราม และสีม่วงเป็นช่อยาวสวยงามจำนวนมาก จึงนิยมปลูกประดับไว้ตามบ้านเรือน

ลำต้น
พวงคราม/ช่อม่วง มีลำต้นเป็นเถาเลื้อย ยาวได้มากกว่า 20 เมตร หากปลูกจนมีอายุมากจำเป็นต้องใช้ค้ำยันช่วย โดยเถาเป็นไม้เนื้อแข็ง เปลือกเถา และกิ่งสีเทาอมน้ำตาลอ่อน เถาแตกกิ่งได้มาก ปลายกิ่งมีขนปกคลุม

ดอก
ดอกพวงคราม/ช่อม่วง ออกดอกเป็นช่อที่ปลายกิ่ง แต่ละช่อมีดอก 10-50 ดอก ดอกมีก้านดอกสั้นประมาณ 3-5 เซนติเมตร แต่ละดอกประกอบด้วยกลีบรองดอก 5 กลีบ เรียงเป็นวงกลม กลีบรองดอกมีรูปรียาวคล้ายดาบ กว้างประมาณ 0.3-0.5 เซนติเมตร ยาวประมาณ 1.2-1.5 เซนติเมตร ขณะดอกอ่อน ซึ่งดอกตรงกลางยังไม่บานออก กลีบรองดอกจะกางออกก่อน ซึ่งจะมีสีเขียวอมขาว แล้วค่อยเปลี่ยนเป็นสีขาว สีคราม และสีม่วงเมื่อดอกบาน และแก่เต็มที่

ส่วนกลีบดอกจะเริ่มบานออกเมื่อกลีบรองดอกมีสีขาว โดยกลีบดอกจะมี 5 กลีบ เรียงกันเป็นวง แต่ละกลีบมีลักษณะปลายกลีบมนเป็นครึ่งวงกลม มีโคนกลีบดอกสอบแหลมเข้า และเชื่อมติดกับกลีบดอกอันอื่น ซึ่ง กลีบดอกที่บานครั้งแรกจะมีสีม่วงอ่อน หลังจากนั้นจะค่อยๆเปลี่ยนเป็นสีม่วงเข้ม พร้อมๆกับกลีบรองดอก และก้านช่อดอกก็จะค่อยๆเปลี่ยนเป็นสีม่วงเข้มด้วยเช่นกัน เมื่อดอกแก่เต็มที่ กลีบดอกจะร่วงหมด เหลือเพียงกลีบรองดอกที่ติดกับฐานดอกหุ้มเมล็ด ทั้งนี้ ดอกพวงคราม/ช่อม่วงจะเริ่มออกดอกในช่วงฤดูหนาว

ผล และเมล็ด
พวงคราม/ช่อม่วง จะมีผล และเมล็ดเจริญที่ฐานดอกที่เจริญมาจากรังไข่ ซึ่งจะถูกห่อหุ้มไว้บริเวณฐานดอก เมล็ดมีลักษณะเกือบกลม และค่อนข้างแบนเล็กน้อย แต่เมล็ดที่ไม่สมบูรณ์จะมีลักษณะทรงกระบอก ไม่อวบออกด้านข้าง เปลือกเมล็ดมีสีน้ำตาล เมื่อแช่น้ำจะกลายเป็นสีดำ

ประโยชน์พวงคราม/ช่อม่วง
1. ดอกพวงคราม/ช่อม่วง มีสีครามหรือม่วง มีช่อดอกใหญ่ และยาว มีดอกสีครามหรือสีม่วงจำนวนมาก จึงนิยมปลูกประดับเป็นซุ้มหน้าบ้านหรือปลูกให้เลื้อยตามกำแพงหน้าบ้าน
2. ดอกนำมาคั้นสกัดเอาน้ำสำหรับเป็นสีทำขนม หรือที่เรียกว่า ขนมช่อม่วง
3. ดอกนำมาต้มย้อมผ้า ให้ผ้าสีครามหรือสีม่วง

สรรพคุณพวงคราม/ช่อม่วงดอก
– ลดน้ำตาลในเลือด ป้องกันโรคเบาหวาน
– ป้องกันโรคหลอดเลือดในสมอง
– ช่วยลดไขมันในเส้นเลือด
– บำรุงหัวใจ ลดความเสี่ยงโรคหัวใจ
– ช่วยผ่อนคลาย ทำให้นอนหลับง่าย
ลำต้น และกิ่ง
– นำมาต้มน้ำดื่มแก้ปัสสาวะเล็ด
– น้ำต้มแก้อาการท้องร่วง หรือโรคบิด
– แก้ริดสีดวงทวาร