การใช้เชื้อแบคทีเรีย บาซิลัส ทูริงเยนซิส (บีที) ควบคุมแมลงศัตรูพืช

ความสำคัญ
เชื้อแบคทีเรีย บาซิลัส ทูริงเยนซิส หรือ บีที เป็นจุลินทรีย์ชนิดหนึ่งในธรรมชาติที่มีฤทธิ์ในการทำลายแมลง หนอนทุกชนิด โดยเฉพาะหนอนผีเสื้อ ที่เป็นศัตรูของพืชที่สำคัญทางเศรษฐกิจหลายชนิด เมื่อหนอนกินเชื้อ บี ที เข้าไปสารพิษที่ บี ที สร้างขึ้นจะไปมีผลทำให้ระบบย่อยอาหารของแมลงล้มเหลว กระเพาะบวมเต่งและแตก ส่งผลให้แมลงหยุดกินอาหารเคลื่อนไหวช้า ชักกระตุก เป็นอัมพาต และตายภายใน 1-2 วัน เชื้อ บี ที จึงสามารถใช้ในการควบคุม หนอนผีเสื้อ ศัตรูพืชหลายชนิดที่ดื้อต่อสารเคมีได้ดี
>>> ในขณะเดียวกันเชื้อ บี ที ยังเป็น
เชื้อจุลินทรีย์ที่ไม่เป็นพิษต่อมนุษย์ สัตว์ และไม่มีพิษตกค้างในสิ่งแวดล้อมและใช้กำจัดและป้องกันแมลงและไข่แมลงในครัวและสัตว์เลี้ยงได้

ชนิดของหนอนศัตรูพืชที่ใช้ บี ที ควบคุมได้
۞ พืชผัก หนอนใยผัก หนอนคืบกะหล่ำ หนอนกระทู้ผัก หนอนเจาะสมอฝ้าย หนอนผีเสื้อขาว และหนอนกินใบผัก เป็นต้น
۞ พืชไร่ หนอนเจาะลำต้นข้าวโพด หนอนบุ้ง และหนอนคืบละหุ่ง เป็นต้น
۞ ไม้ผล หนอนประกบใบส้ม หนอนกินใบชมพู่ หนอนร่าน หนอนแก้วส้ม หนอนไหมป่า และหนอนแปะใบองุ่น เป็นต้น

วิธีการใช้เชื้อ บี ที
😆 การใช้เชื้อ บี ที รด/ฉีดพ่นต้นพืชและราดโคนต้น ควรใช้ตามอัตราแนะนำตามฉลาก โดยมีวิธืการดังนี้
≈ 1. สำหรับ บี ที ผงแห้งควรผสมน้ำใช้ ดังนี้ ผงหัวเชื้อจุลินทรีย์ ใช้ 3-4 ช้อนชาละลายน้ำ 1 ลิตร หรือ 4-5 ช้อนโต๊ะต่อน้ำ 20 ลิตร หรือ 500 กรัม ต่อน้ำ 200 ลิตร ให้เขย่าจนละลายหมดก่อนจะนำไปผสมลงในน้ำที่จะใช้ฉีดพ่นทั้งหมด
≈ 2. หลังจากผสม บี ที แล้วให้พักไว้ 1-2 ชั่วโมง ให้เชื้อ บี ที แตกตัวและสร้างสารพิษในถังฉีดพ่น
≈ 3. ควรผสมสารจับใบทุกครั้งที่พ่น เพื่อช่วยให้เชื้อ บี ที ซึมเข้าตัวหนอน และเชื้อติดอยู่กับส่วนต่างๆ ของพืชได้นานยิ่งขึ้น
≈ 4. ควรปรับหัวฉีดให้เกิดละอองน้ำให้มากที่สุด ฉีดพ่นให้ทั่วต้นพืชมากที่สุด ควรรดโคนต้นด้วย และควรใช้ในช่วงเย็น
≈ 5. ควรพ่น บี ที 3 - 5 วัน ติดต่อกัน 2 - 3 ครั้ง ในช่วงที่หนอนเกิดการระบาด และใช้ต่อเนื่องทุก 15 วัน ในเชิงป้องกัน
😊 กรณีหว่านบนดิน/คลุกดินปลูก
✓ 1 กิโลกรัม ผสมปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก 50 กิโลกรัม
✓ ใส่โคนต้นพืช หรือคลุกดินปลูก

เทคนิคการใช้เชื้อ บี ที ให้ได้ผลดี
1. ควรใช้เชื้อ บี ที ในขณะที่หนอนยังเล็กอยู่
2. ควรพ่น บี ที ในตอนเย็นเพื่อเลี่ยงแสงแดด และการฉีดพ่นในขณะมีความชื้นในแปลงสูง จะได้ผลดียิ่งขึ้น
3. ควรฉีดพ่น บี ที ติดต่อกัน 2-3 ครั้ง และควรผสมสารจับใบ(ควรใช้สารจับใบชีวภาพที่มีประสิทธิภาพสูง แนะนำ "สปีดเทค" ของร้านเรา 2 หยดต่อน้ำ 1 ลิตร หรือ 2 ซีซีต่อน้ำ 20 ลิตร หรือ 15 ซีซีต่อน้ำ 200 ลิตร) ทุกครั้ง เพื่อช่วยให้เชื้อดูดซึมเข้าสู่ตัวหนอนได้ดียิ่งขึ้น หนอนตายไวขึ้น แพร่ไปยังหนอนตัวอื่นๆได้รวดเร็ว และติดอยู่ตามต้นพืชได้นานขึ้น
4. ควรเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่ยังใหม่และยังไม่หมดอายุการใช้งาน หรือยึดเกณฑ์
≈ บี ที ผงแห้ง จะมีอายุ 2-3 ปี นับจากวันผลิต
≈ บี ที น้ำเข้มข้น จะมีอายุ 1-2 ปี นับจากวันผลิต
5. ไม่ควรผสมเชื้อ บี ที กับสารเคมีป้องกันกำจัดโรคพืช โดยเฉพาะสารที่ออกฤทธิ์ทำลายเชื้อแบคทีเรีย เช่น
สารปฏิชีวนะและสารประกอบทองแดง คอปเปอร์ คลอไรด์ เป็นต้น
6. ควรเก็บภาชนะบรรจุ บี ที ไว้ให้พ้นจากแสงแดดและความร้อน
7. เชื้อ บีที สามารถขยายเชื้อใช้ได้อีก 1 รอบ ประหยัดขึ้นถึง 3 เท่า

การขยายเชื้อ เชื้อแบคทีเรีย บีที
1. เตรียมภาชนะขนาด 5 ลิตร
2. เติมน้ำสะอาด 5 ลิตรในภาชนะที่เตรียมไว้
3. เติมน้ำตาลทรายแดงละเอียด 0.5 กิโลกรัมลงไป ใช้ไม้กวน คน/กวนให้ละลายจนหมด
4. เติมผงหัวเชื้อ บีที ลงไป จำนวน 100 กรัมลงไป ใช้ไม้กวน กวนให้ละลายมากที่สุด หาวัสดุปิดฝาภาชนะป้องกันการตกหล่นปนเปื้อนจากภายนอก ต้องปล่อยแก๊สทุกๆ 6 ชั่วโมง หรือ ปิดแบบไม่สนิทให้แก๊สไหลออกได้
5. หมักทิ้งไว้ 5-7 วันให้เชื้อเดินเต็ม
6. ได้น้ำหัวเชื้อ 5 ลิตร
7. นำมาละลายใช้ได้ สัดส่วน 1 ลิตร ละลายน้ำ 20 ลิตร ควรใช้สารจับใบ(ที่เป็นชีวภาพที่มีประสิทธิภาพสูง แนะนำ "สปีดเทค" ของร้านเรา 2 หยดต่อน้ำ 1 ลิตร หรือ 2 ซีซีต่อน้ำ 20 ลิตร หรือ 15 ซีซีต่อน้ำ 200 ลิตร) ใช้ได้ 3 เดือน ถ้ายังใช้ไม่หมด อาจเติมน้ำตาลทรายแดงละเอียดทีละน้อยเพื่อเพิ่มอาหารให้เชื้อ บีที

ข้อดีและข้อควรระวังของการใช้เชื้อ บี ที
ข้อดี
≈ 1.เฉพาะเจาะจงต่อแมลงเป้าหมายเฉพาะกลุ่ม ไม่มีผลกระทบต่อแมลงชนิดอื่นๆ ที่ไม่ต้องการกำจัด เช่น ตัวห้ำ ตัวเบียน
≈ 2. ปลอดภัยต่อพืช สัตว์ และมนุษย์ การใช้เชื้อ บี ที จึงปลอดภัยต่อผู้บริโภค และผู้ใช้
≈ 3. ไม่มีพิษตกค้างเมื่อพ่น บี ที แล้วจึงสามารถนำพืชมาบริโภคได้ทันที
≈ 4. มีประสิทธิภาพสูงเมื่อเทียบกับจุลินทรีย์ชนิดอื่นๆ จึงสามารถใช้แทนสารเคมีกำจัดแมลง ศัตรูพืชได้ และหาซื้อได้ง่าย

ข้อควรระวัง
۞ ไม่ควรใช้เชื้อ บี ที ฉีดพ่นกำจัดหนอนในแปลงหม่อนสำหรับเลี้ยงไหม

ศูนย์เรียนรู้สวนเกษตรอินทรีย์ คุณแอ๊บ คุณแอม
75 ม.5 ต.ท่าตะคร้อ อ.ท่าม่วง จ.กาญจนบุรี 71130
คุณแอ๊บ (นักวิชาการ/เกษตรกร)