"เครื่องกำเนิดไฟฟ้า", "เครื่องปั่นไฟ" หรือ "ไดปั่นไฟ" เป็นคำที่หมายถึงเครื่องๆหนึ่ง ที่ถือว่าเป็นเครื่องที่มีความสำคัญในชีวิตประจำวันเป็นอย่างมาก โดยเฉพาะงานในภาคเกษตรกรรมและการก่อสร้างหรือสำหรับผู้ ที่ประสบปัญหา "ไฟฟ้าดับบ่อยครั้ง" ก็สามารถนำไดปั่นไฟไปใช้เป็นแหล่งให้พลังงานไฟฟ้าสำรองได้อีกด้วย ในขระเดียวกันโรงงาน โรงแรม ห้างสรรพสินค้า หรือ สถานที่ที่มีผู้คนมากมายมารวมตัวกัน เครื่องปั่นไฟก็ถือได้ว่าเป็นอุปกรณ์ที่ต้องมีสำรองไว้ เพื่อใช้ในยามฉุกเฉินกันทั้งนั้น

เครื่องกำเนิดไฟฟ้า (Generator) คือ เป็นอุปกรณ์ที่ทำหน้าที่เปลี่ยนแปลงพลังงานกลมาเป็นพลังงานไฟฟ้า โดยอาศัยหลักการทำงาน ว่าเมื่อสนามแม่เหล็กเคลื่อนที่ตัดขดลวด หรือขดลวดเคลื่อนที่ตัดสนามแม่เหล็กก็จะได้ไฟฟ้าออกมา

เครื่องกำเนิดไฟฟ้ามี 2 ชนิด คือ
-ชนิดกระแสตรงเรียกว่า ไดนาโม (Dynamo)
-ชนิดกระแสสลับเรียกว่า อัลเตอร์เนเตอร์ (Alternator)

สำหรับเครื่องกำเนิดไฟฟ้าที่ใช้งานในเชิงอุตสาหกรรมนั้น โดยมากจะเป็นเครื่องกำเนิดไฟฟ้าชนิดกระแสสลับ ซึ่งมีทั้งแบบ 1 เฟส และแบบ 3 เฟส โดยทั่วไปตามโรงพยาบาล โรงแรม โรงงานอุตสาหกรรม อาคารสูง จะใช้แบบ 3เฟส เนื่องจากสามารถผลิตและจ่ายกำลังไฟฟ้าได้เป็นสามเท่าของเครื่องกำเนิดไฟฟ้า แบบ 1 เฟส

แบ่งขนาดของเครื่องกำเนิดไฟฟ้า หรือ ไดปั่นไฟ ออกเป็น

ขนาด เล็ก / กลาง ใช้ในแหล่งเพาะปลูก ใช้ในระดับครัวเรือน เป็นแหล่งพลังงานสำรอง ใช้ในไซต์ก่อสร้าง ใช้ในงานเชื่อมโลหะ ฯลฯ เป็นต้น (ขนาดเล็ก ประมาณ 1-20 KVA, ขนาดกลาง ประมาณ 20-50 KVA)

ขนาดใหญ่ ใช้ในระดับอุตสาหกรรม โรงแรม โรงงาน ฯลฯ (ประมาณ 50-100KVA ขึ้นไป) นอกจากนี้แล้ว ในปัจจุบันยังมีเครื่องกำเนิดไฟฟ้าชนิดพิเศษ ที่สามารถเชื่อมโลหะ ทั้งยังผลิตกระเเสไฟได้อีกด้วย (ภาษาช่างนิยมเรียก "ไดอ๊อกซ์")

เมื่อมองจากด้านนอก เครื่องกำเนิดไฟฟ้าที่วางขายกันในท้องตลาด จะประกอบด้วยส่วนหลักๆ 2 ส่วน คือ
1) ส่วนของตัวต้นกำลัง เอาไว้ฉุดให้ไดปั่นไฟหมุนทำงาน ในประเทศไทย ส่วนใหญ่เรานิยมใช้ "เครื่องยนต์"
ทั้งหมด 3 แบบคือ
1.1) เครื่องยนต์เบนซิน
1.2) เครื่องยนต์ดีเซล
1.3) เครื่องยนต์ที่ใช้แก้ส

2) ส่วนของไดปั่นไฟ จะถูกเครื่องยนต์ฉุดให้หมุนด้วยความเร็วรอบเพียงพอที่จะทำให้สามารถผลิตกระเเสไฟฟ้าได้ตามขนาดที่ต้องการ
** โดยปกติแล้ว ขนาดของไดปั่นไฟในท้องตลาดนิยมกำหนดเป็นหน่วย "เควีเอ" (KVA) **