（มีของแจก）

การเพาะเมล็ดขนาดใหญ่ เอาเครื่องปลูกใส่กระบะหรือกระถาง เกลี่ยให้เรียบ ให้ระดับเครื่องปลูกอยู่ต่ำกว่าขอบประมาณครึ่งนิ้วเพื่อเวลารดน้ำจะได้ไม่พาเครื่องปลูกและเมล็ดออกไป ใช้ไม้เล็กๆ ขีดเป็นร่องลึกประมาณ1/8-1/4นิ้ว ระยะระหว่างร่อง 2 นิ้ว แล้วหว่านเมล็ดตามร่องที่เตรียมไว้อย่าหว่าน เมล็ดแน่นเป็นกระจุก กะพอไม่ให้เมล็ดทับกัน ถ้าเมล็ดมีขนาดเล็กมาก เช่น พิทูเนีย ไม่ต้องกลบเมล็ด ถ้าเมล็ดมีขนาดไม่เล็กนักเช่นบานชื่นหรือดาวเรือง ใช้ทราย หรือดินละเอียดกลบบางๆ หรือแช่กระบะในอ่างน้ำ ให้น้ำซึมจากข้างล่างขึ้นไปเพื่อไม่ให้เมล็ดที่หว่านไว้รวนหมด ติดป้ายชื่อเมล็ดที่เพาะ วันที่ที่ปลูก แล้วปิดกระบะด้วยกระเบื้องหรือกระจกที่มีกระดาษหนังสือพิมพ์ชื้นปิดทับข้างบน จุดประสงค์ที่ปิด เพื่อคงความมืดและความชื้นไว้ให้สม่ำเสมอ วางกระบะเพาะไว้ในที่มีอากาศค่อนข้างอุ่นเพื่อเร่งการงอก แต่อย่าให้ได้รับแสงแดดโดยตรงจะทำให้เครื่องปลูกแห้งง่าย และโดยทั่วไปเมล็ดไม่ต้องการแสงในการงอก

หลังจากนั้นรดน้ำกระบะเพาะทุกวันให้ได้รับความชื้นสม่ำเสมอ เมื่อเพาะได้ 3 วัน เปิดดูว่า เมล็ดเริ่มงอกหรือยัง ถ้าเริ่มงอกแล้วเอาสิ่งที่ปิดไว้ออกให้หมด เพราะในระยะนี้ต้นกล้าเริ่มต้องการแสง เพื่อปรุงอาหารแต่อย่าเพิ่งให้ได้รับแสงแดดจัดโดยตรง เมื่อต้นกล้ามีใบจริงได้สัก 2 คู่ ต้องแยกปลูกให้มีระยะห่างประมาณ 1-2 นิ้วในกระบะใหม่ หรือแยกมาปลูกในถ้วยไอศกรีมที่เจาะรูที่ก้นเพื่อระบายนํ้า เมื่อต้นกล้าโตขึ้น มีใบจริง 4-5 คู่ใบ จึงย้ายปลูกในแปลง การย้ายพยายามเอาดินหุ้มรากไปให้มากที่สุด เพื่อต้นกล้าจะไม่กระทบกระเทือนและจะตั้งตัวได้เร็ว ระยะปลูกในแปลงนั้น ถ้าไม้ดอกต้นเตี้ยมากก็ปลูกห่างประมาณ 1 คืบ ถ้าสูงขนาด 1 ฟุต หรือกว่านั้นก็ขยายออกเป็นประมาณ 1 ฟุต พวกที่สูงมากๆ เช่น สูง 2-3 ฟุต ต้องปลูกห่างประมาณ 2 ฟุต มิฉะนั้นต้นจะโตจนใบเหลื่อมทับกัน

การเพาะเมล็ดที่มีขนาดเล็กมาก

ไม้ดอกหลายชนิดเช่นโลบีเลีย พีทูเนีย แอฟริกันไวโอเล็ต กล๊อกซิเนีย และบีโกเนีย มีเมล็ดเล็กมาก เมื่อผู้ปลูกมือใหม่เห็นเมล็ดแล้วอาจตกใจและนึกไม่ออกว่าจะเพาะอย่างไร ปกติพืชที่มีเมล็ดเล็กมักมีจำนวนมากด้วย คือเมื่อดอกโรยแล้วจะติดเมล็ดจำนวนหลายร้อยหรือหลายพันเมล็ดต่อฝัก ธรรมชาติคงให้ไว้ชดเชยเผื่อเมล็ดตกลงไปบนดินแห้งหรือแข็ง หรือถูกดินกลบในสภาพที่ไม่เหมาะสม เสียบ้างก็ยังเหลือบางเมล็ดที่อาจงอกเพื่อสืบพืชพันธุ์ต่อไปได้ แต่สำหรับผู้ปลูกแล้วควรจำไว้ว่าเมล็ดเล็กมักมีเปอร์เซนต์ความงอกน้อยถ้าทิ้งไว้นาน จึงควรรีบเพาะทันทีและเพาะด้วยความระมัดระวัง ดูแลสภาพแวดล้อมให้เหมาะสมที่สุดเพื่อให้งอกได้มาก พองอกแล้วต้องแยกปลูกอย่างดีเพื่อให้ต้นกล้ามีที่พอจะเติบโตต่อไป การเริ่มต้นที่ดีอาจใช้เวลามากและมีขั้นตอนที่จุกจิก แต่ถ้าปฎิบัติให้ถูกต้องแล้วก็เพียงแต่รอเวลาให้ต้นกล้าโตเท่านั้น

วัสดุเพาะ

ขอแนะนำให้ใช้ดินร่วนหรือใบไม้ที่ผุจนมองไม่เห็นชิ้นส่วนของใบแล้ว : ทราย : ขุยมะพร้าวอย่างละเท่าๆ กัน เครื่องปลูกดังกล่าวจะอมความชื้นได้ดี ทุกอย่างนำมาร่อนผ่านตะแกรง ละเอียดแล้วคลุกเคล้าให้เข้ากันดี

ภาชนะเพาะ

ไม่จำเป็นต้องมีขนาดใหญ่เพราะจะสิ้นเปลืองวัสดุเพาะไปโดยใช่เหตุ ถาดหรือกล่องพลาสติก ที่มีความสูงเพียง 1-2 นิ้วก็พอแล้ว ขนาดกว้างยาวแล้วแต่จำนวนเมล็ด ถ้าใช้กระถางควรเป็นกระถางขนาดกว้าง 3-5 นิ้วและตื้นมาก กล่องโฟมที่ใส่อาหารสำเร็จล้างให้สะอาดเจาะรูที่ก้น ถ้วยไอศกรีมที่ใช้แล้วล้างสะอาดแล้วเจาะรูที่ก้นก็ใช้ได้ดี ถ้าต้องการเพาะเป็นจำนวนมากจึงจะใช้กระบะเพาะ หรือตะกร้าพลาสติกขนาดใหญ่

เมื่อได้ภาชนะเพาะมาแล้ว บรรจุเครื่องปลูกให้เต็มภาชนะ เกลี่ยตรงบริเวณขอบภาชนะให้ดี แล้วกระแทกภาชนะเบาๆ เพื่อให้ค่อนข้างแน่นก่อนแต่งผิวเครื่องปลูกให้เรียบสนิท ใช้ดินสอทู่ๆ หรือไม้เล็กๆ ขีดทำร่องตื้นๆ เป็นแถวตามความยาวของภาชนะ แล้วหว่านเมล็ดลงไปตามร่อง เมื่อเมล็ดงอกจะเห็นเป็นต้นกล้าเล็ก ๆ ตามแถวเป็นระเบียบดีกว่าหว่านไปโดยไม่มีแถว

การหว่านเมล็ด

วิธีที่ 1 เนื่องจากเมล็ดเล็กมาก ถ้าค่อยๆ เคาะเมล็ดลงทีละน้อยเมล็ดไม่ได้ เมล็ดจะกองลงไปเป็นกระจุก จึงขอแนะนำให้คลุกเมล็ดซองหนึ่งกับทรายละเอียดสักครึ่งช้อนชาแล้วหว่านในกระถางขนาดกว้าง 4 นิ้ว ครั้งแรกหว่านตามแนวนอนให้สม่ำเสมอแล้วจึงหว่านตามแนวตั้งอีกครั้ง ถ้าหว่านได้ทั่วดีจะเห็นเม็ดทรายกระจายทั่วผิวเครื่องปลูก

วิธีที่ 2 ฉีกปากซองเมล็ดออก ถือซองเหนือเครื่องปลูก 1-2 นิ้ว เอียงมุมซองด้านหนึ่งลง แล้วใช้นิ้วมือซ้ายรองด้านล่างซอง มือขวาจับซองเคาะเมล็ดลงช้า ๆ และเบามือให้เมล็ดตกลงบนเครื่องปลูกทีละน้อยเมล็ดที่สุด

วิธีที่ 3 ตัดกระดาษเป็นสี่เหลี่ยมจตุรัสฃนาด 3 X 3 นิ้ว พับทบกลางตามเส้นทแยงมุม ให้เป็นสามเหลี่ยม เอาเมล็ดใส่ลงไปเอียงมุมแหลมด้านล่างลง ใช้นิ้วมือซ้ายรองกระดาษ มือขวาจับกระดาษแล้วค่อยๆ เคาะเมล็ดให้ร่วงลงทีละเมล็ดตามร่องที่ทำไว้หรือจะโรยให้ทั่วภาชนะเพาะก็ได้

วิธีที่ 4 เทเมล็ดจากซองใส่ฝ่ามือซ้ายที่เช็ดแห้งสนิท ใช้นิ้วชี้กับนิ้วหัวแม่มือของมือขวาหยิบเมล็ดโปรยให้กระจายบนผิวเครื่องปลูก

วิธีที่ 5 เทเมล็ดลงในช้อนแห้งๆ จุ่มปลายดินสอหรือปลายไม้เล็กๆ ให้เปียกนํ้าแตะเมล็ดมาทีละเมล็ดลงบนกระดาษซับหรือกระดาษทิชชูชื้นๆ แล้ววางไว้ในกล่องใสที่ปิดฝา ใช้กระบอกฉีดนํ้า พ่นฝอยรักษาให้กระดาษชื้นอยู่เสมอ เมื่องอกแล้วจึงใช้นิ้วชี้กับนิ้วหัวแม่มือขวาจับที่ใบเบา ๆ เพื่อยกต้นจากกระดาษที่ใช้เพาะมาปลูกในดินผสมที่เตรียมไว้สำหรับแยกปลูก

วิธีนี้ดัดแปลงมาจากการเพาะเมล็ดบนกระดาษกรองชื้นในเพทริดิชในห้องปฎิบัติการเมล็ดพันธุ์

วิธีที่ 6 คลุกเมล็ดกับวัสดุที่เรียกว่าโพลีเมอร์ซึ่งดูผาดๆ มีลักษณะคล้ายโปรตีนเกษตรซึ่งเมื่อฉีดนํ้าลงไปจะพองตัวอุ้มนํ้าให้เมล็ดงอกได้

การเพาะเมล็ดเล็กมากไม่จำเป็นต้องกลบเมล็ด เพราะเมล็ดเล็กมักต้องการแสงในการงอก และต้องการความชื้นสูงมาก การให้นํ้าควรให้จากข้างล่างภาชนะเพาะโดยหล่อภาชนะเพาะลงในอ่างนํ้าตื้น ๆ ให้นํ้าซึมขึ้นทางก้นภาชนะ เฝ้าดูจนนํ้าเริ่มซึมขึ้น