อุดม แต้พานิช (ชื่อเล่นเดิม: อู๊ด แต่รู้จักกันในชื่อ โน้ส มาจากคำว่า nose ที่แปลว่า จมูก เพราะเป็นฉายาที่เพื่อนตั้งให้แล้วเรียกกันจนติดปาก) เป็นศิลปิน คอมเมเดียน นักแสดง นักเขียน คนเขียนบท ทำงานศิลปะ และเป็นผู้ริเริ่มการแสดง "เดี่ยวไมโครโฟน" (Stand Up Comedy) หรือการแสดงตลกคนเดียวบนเวที[1]ในประเทศไทย
ประวัติ
อุดม แต้พานิช เกิดเมื่อวันอาทิตย์ที่ 1 กันยายน พ.ศ. 2511 ที่จังหวัดชลบุรี เป็นบุตรของคุณแม่ทองสุข อารีล้น กับคุณพ่อสมจิต แต้พานิช ครอบครัวมีเชื้อสายจีน มีพี่น้อง 3 คนโดยอุดมเป็นลูกคนกลาง[2] สำเร็จการศึกษาระดับประถมศึกษาจากโรงเรียนวัดศาลาลอย เทศบาล 2 (ปัจจุบันคือ โรงเรียนเทศบาล 2 (วิภัชศึกษา)​ จังหวัดสุรินทร์) ระดับมัธยมศึกษาตอนต้นจากโรงเรียนสุรวิทยาคาร จังหวัดสุรินทร์ และได้หนีออกจากบ้านมาอยู่กับญาติที่เปิดร้านขายผลไม้ อุดมเคยเรียนศิลปะที่ วิทยาลัยเพาะช่าง แต่เรียนได้ถึง 2 ปีต้องออกจากการศึกษาเพราะไม่มีเงินเรียนต่อ อุดมเริ่มงานแรกโดยการเป็นนักเขียนการ์ตูนที่นิตยสารชัยพฤกษ์การ์ตูน ของไทยวัฒนาพานิช โดยใช้นามปากกาว่า ‘Note Namun’ (โน้ต หน้ามึน) ได้ค่าวาด 150 บาทต่อการ์ตูน 2 ช่อง[3] และเมื่อได้อ่านนิตยสาร ไปยาลใหญ่ ฉบับแรกบนแผงเขารู้สึกถูกใจในบุคลิกของหนังสือ และอยากร่วมงานด้วย จึงเข้าไปสมัครเป็นพนักงานฝ่ายศิลป์ของนิตยสารไปยาลใหญ่ ทำหน้าที่ออกแบบจัดทำภาพปกและภาพประกอบต่าง ๆ ในไปยาลใหญ่ และได้เป็นนักแสดงละครของศิษย์สะดือ ความรักของมาลัยในห้องไอซียู ในเวลาต่อมา เป็นละครเรื่องแรกที่เขาเล่น รับบทเป็นคนแก่ในโรงพยาบาล [4][5][6]

เมื่อ 20 กว่าปีที่แล้วนั้น นิตยสารไปยาลใหญ่จากสำนักพิมพ์ "สำนักศิษย์สะดือ" ถือว่าเป็นนิตยสารที่ฉีกแนวออกมาจากนิตยสารอื่นๆบนแผง ได้รับความนิยมและได้รับเสียงชื่นชมอย่างมาก ทั้งจากนักอ่านและผู้คนในแวดวงต่าง ๆ ที่ไปยาลใหญ่ถือเป็นจุดเปลี่ยนของชีวิตอุดมเพราะสังคมในไปยาลใหญ่ล้วนเป็นนักอ่านตัวยงและมีอิทธิพลต่ออุดม นอกจากนั้นเขายังค้นพบความสามารถในการเขียนหนังสือ เมื่ออุดมอ่านหนังสือมาก ๆ จึงเกิดแรงบันดาลใจให้อยากเขียนหนังสือบ้าง ต่อมาครั้งหนึ่งในชีวิตกับแตงโมปั่น งานเขียนเรื่องแรกของเขาก็แจ้งเกิดในสนามที่ไปยาลใหญ่นั่นเอง หลังจากที่งานได้ตีพิมพ์ อุดม เริ่มรับผิดชอบคอลัมน์ต่างๆ ในไปยาลใหญ่ โดยใช้นามปากกาว่า "โน้ตหน้ามึน หลานเจ๊นี้ขายผลไม้" ควบคู่กับตำแหน่งฝ่ายศิลป์ของหนังสือ เขาเป็นคนเขียนคอลัมน์ ‘สารภีมีดีให้’ รวมถึงเกมส์กวน ๆ ในคอลัมน์นั้น ก่อนที่นิตยสารไปยาลใหญ่จะปิดตัวเองลงในเวลาต่อมา[7]

อุดมพาความสามารถเข้าสู่เส้นทางสายบันเทิงโดยเริ่มจากเป็นตัวประกอบในรายการวิก 07 ของเจเอสแอล และต่อมาก็ได้แสดงเป็นตัวปริศนาในภาพ VTR กับศุภกร อุดมชัย หรือ "หมี ปลื้ม" ที่ใช้ชื่อว่า "ปริศนา อ้วน-ผอม" ในรายการชิงร้อยชิงล้าน ของบริษัท เวิร์คพอยท์ เอ็นเทอร์เทนเมนท์ จำกัด (มหาชน) ตั้งแต่ 17 มกราคม 2533 – 29 มกราคม 2535 ทางช่อง 7 และเล่นเกมในรายการจุดเดือด จนทางผู้ใหญ่ในเจเอสแอลประทับใจลีลาจึงชักชวนมาร่วมงานในรายการ ยุทธการขยับเหงือก ซึ่งเป็นรายการ Comedian Show ที่มีความนิยมเป็นอันดับต้น ๆ ของช่อง 5 ในยุคนั้น จึงทำให้อุดมแจ้งเกิดในวงการบันเทิงอย่างเต็มตัวในชื่อ เสนาฯ โน้ต หลังจากความสำเร็จในครั้งแรก อุดม ได้ตัดสินใจแยกตัวออกมาจากรายการยุทธการขยับเหงือก แล้วหันไปจัดเดี่ยวไมโครโฟน โดยเดี่ยวไมโครโฟนครั้งแรกเกิดขึ้นหลังจากอุดมร่วมเป็นพิธีกรของรายการยุทธการขยับเหงือกได้ประมาณ 4 ปี อุดมเริ่มทำเดี่ยวไมโครโฟนประมาณ 2 ปี ซึ่งมีเงินทุนอยู่ 4 แสนบาท เปิดแสดง 3 รอบเมื่อวันที่ 23 สิงหาคม พ.ศ. 2538 เวลาบ่าย 2 โมง ที่หอประชุมเมืองไทยประกันชีวิต อาคารเมืองไทย-ภัทร คอมเพล็กซ์ ซึ่งประสบความสำเร็จเป็นอย่างมาก[8]

นอกจากจะเป็นนักแสดงตลกและนักเขียนแล้ว อุดม ยังมีผลงานแสดงภาพยนตร์เรื่อง กล่อง (2541) กำกับโดยท่านมุ้ย ม.จ.ชาตรีเฉลิม ยุคล โดยอุดมรับบทเป็นพระเอกที่ได้รับค่าตัวแพงที่สุดในประเทศไทย[9] ดาราคนโปรดของอุดมคือ บรู๊ซ ลี, เฉินหลง, โจวชิงฉือ ส่วนคอมมิเดี้ยนที่เขาชื่นชมคือ เจอร์รี่ ไซน์เฟลด์ และ โรแวน แอตคินสัน หรือ ‘มิสเตอร์บีน’