ปัญญา จุดกำเนิดและกระบวนการพัฒนาทางปัญญาของมนุษยชาติ สมัคร บุราวาศ สำนักพิมพ์ ศยาม พ.ศ. ๒๕๖๒ มี ๓๗๘ หน้า ISBN 9786117122040

พ.อ.สมัคร บุราวาศ ราชบัณฑิตในวิชาอภิปรัชญา ก่อนถึงแก่อนิจกรรมในปี พ.ศ. ๒๕๑๘ ด้วยอายุเพียง ๕๙ ปี ได้สร้างงานทางปัญญาอย่างลึกไว้มาก.. เพื่อคนไทยจะได้ใช้เป็นเครื่องมือสร้างฐานทางปัญญาขึ้นมา สังคมที่ขาดฐานทางปัญญาย่อมวิบัติ มนุษยชาติถ้าขาดปัญญาย่อมวิกฤติ

- ประเวศ วะสี

หนังสือเล่มนี้นิยามตัวเองว่าเป็นจุดกำเนิด และกระบวนการพัฒนาทางปัญญาของมนุษยชาติ โดยผู้เขียนได้รวบรวมหลักความจริงของปรัชญาที่ครอบคลุมวิทยาการต่าง ๆ ทั้งหลายที่เป็นวิทยาศาสตร์ไว้ด้วยกัน ตามลำดับความเกี่ยวโยงตามธรรมชาติ โดยใช้ทฤษฎีทางวิทยาศาสตร์ หรือที่เรียกว่า ทฤษฎีสสารนิยม บวกกับทฤษฎีจิตนิยมเพียงเล็กน้อยเข้ามาเป็นตัวช่วยพิสูจน์ก่อนจะนำเสนอข้อเท็จจริงออกมา พร้อมยกภาพประกอบการอธิบายให้เห็นข้อเท็จจริงของทฤษฎีนั้น ๆด้วยการบอกเล่าถึงเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ถึงวิวัฒนาการของธรรมชาติและมนุษย์เพื่อให้เห็นว่าทฤษฎีทางวิทยาศาสตร์สามารถให้คำจำกัดความและอธิบายเรื่องราวต่างๆให้เป็นรูปธรรมได้ดีว่าการอธิบายแบบทฤษฎีจิตนิยม

เรียกได้ว่านี่เป็นผลรวมขององค์ความรู้ที่ผู้เขียนได้สังเคราะห์ออกแล้วกลั่นกรองออกมาด้วยภาษาที่อ่านง่าย ไม่ยากต่อการทำความเข้าใจ ซึ่งหากต้องการคำอธิบายเพื่อทำความเข้าใจในปรัชญาแบบเป็นเหตุเป็นผลแล้วละก็ หนังสือเล่มนี้น่าจะตอบสนองความต้องการนั้นได้เป็นอย่างดี

สารบัญ

- เรื่องที่ ๑ ปัญญา
- เรื่องที่ ๒ ความรู้มาจากไหน
- เรื่องที่ ๓ ความรู้ได้มาทางผัสสะ
- เรื่องที่ ๔ วิธีการวิทยาศาสตร์ในการสะสมปัญญา
- เรื่องที่ ๕ ว่าด้วยความมีอยู่
- เรื่องที่ ๖ วิวัฒนาการของสสาร
- เรื่องที่ ๗ วิวัฒนาการของการรับรู้และจิต
- เรื่องที่ ๘ ปรัชญาสังคม
- เรื่องที่ ๙ ปรัชญาวิจารณ์