ปีนักษัตร
คือ ปีนักษัตร หรือ นักขัต เป็นปีตามปฏิทินสุริยคติไทยและชาติอื่นในเอเชียตะวันออก เช่น จีน เวียดนาม และญี่ปุ่น แบ่งเป็นรอบปี รอบละ 12 ปี แต่ละปีกำหนดสัตว์เรียกเป็นชื่อเรียงกันไปดังนี้

สำหรับคนไทยนั้น ได้เริ่มต้นปีนักษัตรใหม่เมื่อถึงวันปีใหม่ไทยหรือวันสงกรานต์คนไทยใช้สัตว์ช่วยนับปีมานานแค่ไหนแล้วไม่มีผู้ใดทราบ
คนไทยยังเชื่ออีกด้วยว่า คนเกิดในปีนักษัตรใด มักมีนิสัยใจคอและพรหมลิขิตตามที่กำหนดไว้ตามปีนักษัตรนั้น ด้วยเหตุนี้ คนไทยสมัยก่อนจึงมักจำปีเกิดเป็นปีนักษัตร การนับปีนักษัตรแบบไทย

ตำนาน ปีนักษัตรจีน
ตำนานเรื่องเล่าในสมัยปีใหม่แรกของจีน วันชิวอิก หรือวันที่ 1 เดือนอ้ายของจีน สัตว์ทั้งหลายต่างมาชุมนุมหน้าวังหลวงของฮ่องเต้สวรรค์
ฮ่องเต้ประกาศให้สัตว์ 12 ชนิด ที่มาถึงก่อนวัน วันชิวยี่ หรือวันที่ 2 เดือนอ้าย ดังนั้นสัตว์ 12 ชนิด ได้รับแต่งตั้งเป็นองครักษ์ ใน 1 วัน สัตว์ 1 ชนิดอยู่ยาม 2 ชั่วโมง

สัตว์ 12 ชนิดอยู่ยาม 24 ชั่วโมง รวมเป็น 12 ยามเฝ้าวังหลวง

โดยมีหลักฐานทางโบราณคดีพบว่าตั้งแต่ก่อนยุคราชวงศ์ฉิน (221 ปีก่อน ค.ศ. - 207 ปีก่อน ค.ศ) ก็มีปรากฏรูปปีนักษัตรแล้ว โดยใช้สัตว์ประเภทต่างๆ เป็นตัวแทนหรือสัญลักษณ์ อันได้แก่

เรียงตามปีนักษัตร
ชวด ฉลู ขาล เถาะ มะโรง (มังกรฟ้าราชวงศ์ โจว-ฉิน มังกรมีขายาว 5 เล็บ ลำตัวคล้ายกวางมีปีก) มะเส็ง (พญางูขาว-งูใหญ่-พญานาค) มะเมีย มะแม วอก ระกา จอ และ กุน นั่นเอง.