“ความทรงจำใต้อำนาจ : รัฐ ราชวงศ์ พลเมือง และการเมืองบนหน้าปฏิทิน”

คลี่ปมการเมืองเบื้องหลังวันสำคัญไทย จากยุคสิ้นสุดสงครามเย็นถึงยุครัฐธรรมนูญ 2540
___________________________________

ความทรงจำใต้อำนาจ : รัฐ ราชวงศ์ พลเมือง และการเมืองบนหน้าปฏิทิน ซึ่งค้นคว้ามาเขียนให้อ่านโดย ชนาวุธ บริรักษ์ นักเรียนประวัติศาสตร์ จากคณะสังคมศาสตร์ ม.นเรศวร ที่เขียนบทความทางสังคมอันเกี่ยวเนื่องด้วยประวัติศาสตร์ให้อ่านกันมาแล้วหลายเรื่องในกาละและเทศะต่างๆ คราวนี้จะนำปฏิทินซึ่งเต็มไปด้วยวันหยุดมาให้เราท่านได้ดูกันใกล้ชิดจริงจังกว่าที่เคย ว่ามีความหมายอย่างไรเกี่ยวกับ “ความทรงจำใต้อำนาจ” ที่เราต้องเกี่ยวข้องด้วย

อย่างแรกอย่างเดียวก่อนเลยคือ เราเคยคิดไหมว่า “วันสำคัญ” อันเป็นวันหยุดที่เราชื่นชอบกันนักนั้น เกิดขึ้นมาได้อย่างไร และอำนาจจากแห่งหนใดกำหนดว่าวันนั้นๆ “สำคัญ” จนเราต้องจดจำ

งานชิ้นนี้จะตีแผ่กลไกเบื้องหลังการสร้างวันสำคัญในไทยที่เกิดมานานนับศตวรรษ ตั้งแต่สมัยสมบูรณาญาสิทธิราชย์ ช่วงการเปลี่ยนผ่านแนวคิดเรื่องเวลาจากจันทรคติสู่สุริยคติ จนถึงทศวรรษ 2520-2540 อันเป็นช่วงการเพิ่มขึ้นของวันสำคัญแบบมวลชนเข้าไป ท้าทายสำนึกความทรงจำของรัฐ ที่ยึดโยงกับสถาบันหลักของชาติไทย

วันสำคัญจึงมิใช่เพียงวาระรำลึกถึงอดีต หรือมีเพื่อเฉลิมฉลอง แต่ยังสัมพันธ์กับสำนึกความทรงจำของพลเมืองให้สยบยอม และเชื่องเชื่ออยู่ภายใต้ “อำนาจ” ที่คอยบงการชีวิตผู้คนอยู่ตลอดเวลา

ลองพิจารณาว่า วันหยุดราชการบนปฏิทินที่ปรากฏนั้น มีความหมายในแง่มุมใดได้บ้าง วันสำคัญทางศาสนา วันปีใหม่พื้นเมือง วันพระราชทานรัฐธรรมนูญ วันสถาปนาราชวงศ์ วันเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติ วันพระบรมราชสมภพ วันเฉลิมพระชนมพรรษา วันสวรรคต วันเหล่านี้ให้ภาพอะไรแก่เราบ้าง

___________________________________

ผู้แต่ง : ชนาวุธ บริรักษ์
หมวดหมู่ : การเมือง
จำนวนหน้า : 408 หน้า