สนทนาธรรม กับนักคิดชาวพุทธที่สวนโมกข์ พุทธทาสภิกขุ , พระพรหมคุณาภรณ์ , ศ.นพ.ประเวศ วะสี , ส.ศิวรักษ์ สำนักพิมพ์มูลนิธิโกมลคีมทอง พิมพ์ครั้งที่ ๒ มกราคม พ.ศ. ๒๕๕๔ มี ๑๑๑ หน้า

สุลักษณ์

วันนี้เรื่องที่อยากจะมากราบเรียนถามท่านอาจารย์ ก็คือว่า มีเรื่องใดที่ท่านอยากจะสั่งหรืออยากจะฝากให้ชาวพุทธรุ่นหลัง จะเป็นพระก็ดี หรือฆราวาสก็ดี ได้รับไปทำไปปฏิบัติให้สืบเนื่องต่อไปบ้างครับ

พุทธทาส

ก็ได้เขียนๆ พูดๆ ไว้แล้ว คือความหวังหรือความประสงค์ที่จะให้คนทั้งโลก โดยเฉพาะพวกฝรั่งเข้าใจถึงหลักพุทธศาสนาได้อย่างถูกต้อง ในเรื่องที่ยังเข้าใจกันผิคอยู่ เรื่องแรกคือ เรื่องกรรม-เรื่องการเกิดใหม่ที่เขียนกันเป็นตำราเล่มใหญ่ๆ จะเป็นฝรั่งเขียนก็ดีหรือชาวอินเดียเขียนก็ดี ที่เป็นเรื่องเกี่ยวกับรีเบิร์ธ (Rebirth) หรือ รีอินคาเนชั่น (Reincarnation) อีกเรื่องหนึ่งก็คือ เรื่องการปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐานให้ถูกต้องตามแบบของพระพุทธเจ้า อย่าไปตามแบบของประเทศนั้นประเทศนี้ อาจารย์นั้น อาจารย์นี้ วัดนั้น วัคนี้เลย ขอให้ถูกตามแบบของพระพุทธเจ้าที่พระองค์ได้ตรัสไว้ว่า ตถาคตก็ตรัสรู้ด้วยระบบนี้ นั่นคือระบบอานาปานสติ ๑๖ ขั้น ในเมื่อมีอยู่แล้วอย่างนี้ ทำไมต้องมีแบบพม่า แบบธิเบต แบบจีน แบบเซน แบบอาจารย์นั้น อาจารย์นี้อีก

ถ้า ๒ ประการนี้ลุล่วงไปได้ ก็เรียกว่าหมดหน้าที่ คือ ขอให้เขาเข้าใจพุทธศาสนาให้ถูกต้องในเรื่องกรรม เพราะที่ฝรั่งเขียนก็ดี ชาวอินเดียเขียนก็ดี เขียนเรื่องกรรมแบบที่ไม่ใช่ของพุทธศาสนา เพราะเรื่องทำดีได้ดีทำชั่วได้ชั่วนั้น เขาสอนอยู่ก่อนเกิดพุทธศาสนาแล้ว แต่กรรมชนิดที่ทำลายดีชั่ว กรรมที่เหนือกรรม ให้เลิกดีเลิกชั่วนั่นแหละคือกรรมในพุทธศาสนา ซึ่งควรจะสอนกันให้เข้าใจถึงจะถูกต้อง และเป็นพุทธศาสนาที่แท้จริง ส่วนการทำวิปัสสนาในระบบอานาปานสตินั้น คำอธิบายก็มีอยู่แล้วในพระบาลีโดยตรง คือ ปฏิสัมภิทามรรค ตัวบทก็อานาปานสติสูตรในมัชฌิมนิกาย (อุปริปัณณาสก์) นี่ก็อธิบายอยู่ในปฏิสัมภิทามรรค ตอนที่ว่าด้วยอานาปานสติ ขอให้นำเอามาใช้กันให้สมบูรณ์และได้ผลเต็มที่ แล้วก็จะเป็นพุทธศาสนาที่สมบูรณ์ในโลกนี้ ทั้ง ๒ เรื่องนี้ ถ้าเสร็จเรียบร้อยไปก็หายห่วง ก็ตายได้โดยที่ ไม่รู้สึกว่าขาดอะไร