เวอร์มิคูไลท์ (Vermiculite) เป็นแร่ที่พบในรูป Aluminum Iron – Magnesium Silicate มีธาตุอาหารฟอสฟอรัส โพแทสเซียม แมกนีเซียม และแคลเซียม เป็นส่วนประกอบซึ่งพืชสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้ เป็นวัสดุปลูกผักไฮโดรโปนิกส์ หรือจะเป็นวัสดุปลูกต้นไม้ ไม้ดอกไม้ประดับทั่วไป เพื่อความโปร่งของเครื่องปลูก
เข้าใจง่ายๆก็คือ เป็นแร่ที่มีน้ำเป็นส่วนประกอบ มีรูปทรงบางเพรียว และมีสารประกอบทางเคมีคือ
> แมกนีเซี่ยม เวอร์มิคูไลท์จึงมีสีขาวหน่อยๆ
> อลูมินั่ม เวอร์มิคูไลท์จึงมีสีมันวาวเหมือนโลหะ
> ไอออน ซิลิเกต หรือ เฟยาไลท์ เวอร์มิคูไลท์จึงมีสีเทาอมดำ
มีน้ำหนักเบา มีปฏิกิริยาที่มีค่าเป็นกลาง ไม่อ่อนไหวต่อการเปลี่ยนแปลงความเป็นกรด-ด่าง (pH)น้ำ ต้านทานการเปลี่ยน pH ได้ดี ไม่ละลายน้ำ สามารถดูดซับน้ำได้ดี มีความสามารถแลกเปลี่ยนประจุบวกสูง สามารถดูดซับธาตุอาหารแล้วค่อยๆปลดปล่อยให้ในภายหลัง
คุณสมบัติของเวอร์มิคูไลท์
1. เป็นอนินทรีย์ ปลอดเชื้อ
2. ไม่กัดหรือทำให้ระคายเคือง
3. ไม่มีการปนเปื้อนของโรคพืช วัชพืช และแมลง
4. ไม่มีสารพิษหรือสารก่อมะเร็งใดๆ
5. ดูดซึมสารอาหารได้มาก
6. มีความจุในการแลกเปลี่ยนไอออนบวกของดินสูง (CEC) ซึ่งเนื้อดินหรือวัสดุปลูกที่ละเอียด มักมีค่า CEC มากกว่า ดินเนื้อหรือวัสดุปลูกหยาบ
7. โปร่ง มีอากาศไหลเวียน
8. กักเก็บน้ำได้ดี
9. เมื่อแห้งแล้วสามารถทำกลับให้เปียกชุ่มได้ง่ายและรวดเร็ว
10. ในกรณีที่ยังเก็บไว้โดยยังไม่ได้ใช้ จะไม่ชำรุดหรือเสื่อมสภาพ
11. ลดความร้อนและอุณหถูมิในดิน
ประโยชน์ของเวอร์มิคูไลท์เฉพาะด้านที่เกี่ยวกับการเพาะปลูก
1. การเพาะเมล็ด
เพราะ: ด้วยความที่เวอร์มิคูไลต์สามารถกักเก็บน้ำได้ดีและมีความโปร่ง บวกกับลักษณะทางกายภาพที่เล็กร่วน มีค่าpH เป็นกลาง ที่สำคัญเป็นเหมือนฉนวนกันความร้อน จึงเหมาะอย่างยิ่งสำหรับนำไปเป็นวัสดุเพาะเมล็ด ใช้ร่วมกับวัสดุปลูกอื่นๆหรือใช้เปล่าๆ ก็ได้ แต่หากใช้เปล่าๆเมื่อมีต้นอ่อนต้นแรกแตกออกมาจากเมล็ดแล้ว ควรให้ปุ๋ยเสริมทันที
2. เป็นส่วนผสมวัสดุปลูกสำหรับไม้กระถาง
เพราะ: เบา โปร่ง อมน้ำ ทำให้ยืดเวลาการให้น้ำออกไปได้นานขึ้น เวอร์มิคูไลท์ยังแลกเปลี่ยนไอออนบวกของดินได้ดี สิ่งนี้ทำให้ช่วยให้ดูดซึมสารอาหารได้มากและที่สำคัญค่อยๆปล่อยสารอาหารเหล่านั้นออกมาให้พืชผ่านขึ้นไปทางรากอย่างช้าๆและเหมาะสม อัตราการผสมและวัสดุปลูกที่เวอร์มิคูไลท์จะไปผสมด้วยนั้น ขึ้นอยู่กับชนิดพืชที่จะปลูกและเคล็ดลับของแต่ละท่านที่สามารถจะนำไปประยุกต์ใช้
3. เร่งรากในกิ่งชำ
เพราะ: เช่นเคย เวอร์มิคูไลท์ดูดซับน้ำ เป็นฉนวนกันความร้อนให้รากได้อย่างดี มีความชื้นสูง คุณสมบัตินี้ก็คล้ายคลึงกับ พีทมอส
4. ใช่เป็นวัสดุปลูกปลูกพืชไร้ดิน soiless culture
เพราะ: เวอร์มิคูไลท์ไม่ใช่ดิน จึงเอามาใช้เป็นวัสดุปลูกในการปลูกพืชแบบไร้ดิน... ก็คือคุณสมบัติของเวอร์มิคูไลท์ทั้งหมดที่กล่าวมาก่อนหน้านี้ที่ทำให้มันเป็นตัวเลือกทดแทนดินได้ดีมาก โดยส่วนใหญ่ผสมกับเพอร์ไลท์และเมล็ดดินเผา


วิธีการใช้
ส่วนมากจะใช้ผสมกับเพอร์ไลท์ ในการปลูกพืชผักไฮโดรโปนิกส์ หรือผสมกับพีทมอสในการเพาะเมล็ด เพื่อเก็บความชื้นได้ดีมากยิ่งขึ้น รวมทั้งมีธาตุอาหารที่จำเป็นสำหรับพืชในตอนงอก