“กาพย์เจี้ย จามเทวีและวิรังคะ”
โดย ไกรศรี นิมมานเหมินท์
สำนักพิมพ์ บริษัท พี.เอ. ลีฟวิ่ง
พิมพ์ครั้งที่ 1 ปีที่พิมพ์ 2530

:: รายละเอียด ::
เรื่อง “จามเทวีและวิรังคะ” เป็นเรื่องหนึ่งที่มีผู้ชอบนำมาเล่าเป็นเจี้ยหรือนิทาน ยังให้เกิดความขบขันและเพลิดเพลิน
แก่ผู้คนเป็นอันมาก ด้วยเหตุนี้ ผู้นิพนธ์เรื่องนี้จึงได้สอดแทรกเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับ ขนบธรรมเนียม วัฒนธรรม
เข้าไปในเนื้อเรื่องของเจี้ยที่เล่านี้ ซึ่งจะทำให้ผู้อ่านได้รับความสนุกสนาน และทราบเรื่องราวต่างๆ ที่กำลังจะเสื่อมสูญลงไป
อย่างรวดเร็วไปพร้อมๆกันด้วย เพราะฉะนั้นผู้นิพนธ์จึงใคร่ขอทำความเข้าใจกับผู้อ่านกวีนิพนธ์นี้เสียตั้งแต่แรกเริ่มว่า
กาพย์เรื่อง “จามเทวีและวิรังคะ” ที่ท่านกำลังอ่านอยู่นี้ มิใช่เป็นประวัติศาสตร์ แต่เป็นเจี้ยนิทานที่อิงอยู่กับประวัติศาสตร์
บ้างเท่านั้น และในทำนองเดียวกับชื่อตัวประกอบในเรื่อง ห็ขออย่าได้ถือเป็นชื่อของบุคคลในประวัติศาสตร์
แต่ตอนที่เกี่ยวข้องกับขนบประเพณีก็ดี วัฒนธรรมก็ดี หรือเกร็ดความรู้ต่างๆในเรื่องนี้ก็ดี กลับเป็นเรื่องจริงทั้งสิ้น
ที่ผู้นิพนธ์ตั้งใจอย่างยิ่ง ที่จะสืบค้นคว้าหาความถูกต้องให้ชัดเจนที่สุดก่อนที่จะแทรกลงไปเป็นส่วนประกอบ

นายไกรศรี นิมมานเหมินท์ เป็นผู้มีความรู้ความสามารถในวิทยาการหลายด้าน ได้ทำการสำรวจค้นคว้าและเขียนบทความ
เผยแพร่ ทั้งด้านโบราณคดี ด้านประวัติศาสตร์และมนุษย์วิทยา เป็นผู้ค้นพบเตาสังคโลกโบราณที่อำเภอสันกำแพง
อำเภอสันทราย และอีกหลายแห่งในภาคเหนือ เป็นผู้คนพบเอกสารใบลานที่สำคัญชิ้นหนึ่งที่มีข้อมูลเกี่ยวกับ
กฏหมายมังราย เป็นผู้ศึกษาค้นคว้าเกี่ยวกับความเป็นอยู่ ภาษา วัฒนธรรมของคนเผ่าผีตองเหลือง ที่จังหวัดน่าน
นอกจากนี้ยังเป็นผู้มีบทบาทในการอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมของล้านนา โดยเฉพาะการจัดเลี้ยงแบบขันโตก