กระถินเทพา หรือ กระถินซาบะฮ์ (ชื่อวิทยาศาสตร์: Acacia mangium) เป็นพรรณไม้ที่มีต้นกำเนิดในรัฐควีนส์แลนด์ ออสเตรเลีย ต่อมามีการนำมาปลูกที่รัฐซาบะฮ์ ประเทศมาเลเซีย เป็นไม้ในวงศ์ถั่ว โตเร็ว สูงได้ถึง 30 เมตร ลักษณะลำต้นตรงไม่มีกิ่งก้าน จึงนิยมปลูกเป็นสวนป่า
กระถินเทพา (Acaacia mangium willd) จัดเป็นไม้โตเร็วที่อยู่ในพืชตระกูลถั่ว มีถิ่นกำเนิดที่ประเทศปาปัวนิวกินี ออสเตรเลีย อินโดนีเซีย สามารถเจริญเติบโตได้ดีในพื้นที่ชื้น ฝนตกชุก มีความทนต่อความแห้งแล้งได้ดี ไม่ชอบอากาศหนาว
ประเทศไทยมีปลูกมากในทุกพื้นที่ โดยเฉพาะในภาคอีสาน เหนือ กลางและภาคใต้ ที่เป็นสวนป่าตามจังหวัดต่างๆ
ลักษณะของต้น
ลำต้น ลำต้นกลม ยาว เมื่อโตเต็มที่มีความสูงได้มากกว่า 30 เมตร เส้นผ่าศูนย์กลางกว่า 40 เซนติเมตร
เปลือกมีสีเทาหรือเทาสีน้ำตาล ผิวเปลือกหยาบ ขรุขระ เป็นสะเก็ด เป็นแผ่น เปลือกค่อนข้างหนา
กิ่ง มีลักษณะแตกเป็นทรงพุ่ม ไม่แตกแขนงมาก กิ่งมีขนาดเล็ก กิ่งอ่อนมีสีเขียวออกเทา
ใบ เป็นใบเดี่ยวสีเขียวแก่
ดอก เป็นลักษณะทรงกระบอกแบบหางกระรอก สีขาวออกครีม
ฝัก มีลักษณะบิดไปมาสีเขียวอ่อน เขียวแก่ และสีน้ำตามตามอายุฝัก
เมล็ด มีลักษณะสีดำ แบน เรียงตามความยาวของฝัก
เนื้อไม้ ส่วนของกระพี้มีสีเหลืองหรือครีมแก่ (เนื้อไม้ด้านนอกที่ลำเรียงน้ำ และเก็บสะสมอาหาร) ส่วนแก่นไม้มีสีน้ำตาลหรือน้ำตาลเข้มจนถึงดำตามอายุของต้นไม้ (เนื้อไม้ด้านในสุดที่เซลล์ตายแล้ว)
• จัดเป็นไม้โตเร็ว มีระยะเวลาการปลูกสั้น สามารถตัดต้นขายได้ตั้งแต่อายุ 2-5 ปี ขึ้นไป
• สามารถขึ้น และเจริญเติบโตได้ดีในสภาพดินที่ไม่อุดมสมบูรณ์ เช่น ดินลูกรัง ดินทราย และทนต่อสภาพความแห้งแล้งได้ดี
• ทนต่อสภาพดินที่มีความเป็นกรด ดินเค็ม ได้ดี
• ลำต้นตรง กิ่งแขนงเล็ก และน้อย
• เนื้อไม้สวยงาม โดยเฉพาะเมื่ออายุไม้นานหลายปี
• สามารถปลูกเสริมตามแนวคันนา หัวไร่ ท้ายไร่ ได้ โดยไม่ทำให้ดินแห้งเสีย เนื่องจากเป็นพืชตระกูลถั่ว
• เมื่อตัดต้นจะไม่มีการแตกหน่อ แทงกอใหม่ ทำให้กำจัดตอได้ง่าย
• ใบสามารถใช้เป็นอาหารสัตว์ และเป็นแหล่งน้ำหวานสำหรับเลี้ยงผึ้งได้เป็นอย่างดี
• ไม้กระถินที่มีอายุน้อยกว่า 5 ปี สามารถทำเป็นไม้คำยันสำหรับงานก่อสร้างต่างๆ รวมถึงใช้ทำเป็นเสาไม้สำหรับโรงเรือนหรือที่พักชั่วคราว
• ไม้กระถินที่มีอายุน้อยกว่า 5 ปี ตัดส่งโรงงานทำเยื่อกระดาษ สามารถขายได้ราคาดีเช่นกัน
• ไม้กระถินที่มีอายุมากกว่า 5 ปี ขึ้นไป สามารถนำมาแปรรูปเป็นเฟอร์นิเจอร์ โต๊ะ เก้าอี้ และเครื่องใช้ต่างๆ
• ไม้กระถินที่มีอายุมากกว่า 8 ปี ขึ้นไป สามารถนำมาแปรรูปเป็นไม้สำหรับก่อสร้างบ้าน เช่น ไม้ปูพื้น ไม้ปูผนัง หน้าต่าง ประตู เป็นต้น
• เปลือกไม้กระถินมีรสฝาดจากสารแทนนินที่มีจำนวนมาก ถูกนำมาใช้ในอุตสาหกรรมฟอกหนัง
• ลำต้น ปละกิ่งไม้ใช้ทำเป็นฝืนหุงหาอาหารในครัวเรือน ไม้กระถินณรงค์อายุ 2 ปี มีความถ่วงจำเพาะ 0.6-0.75 สามารถให้ความร้อนสูงที่ 4,800-4,900 แคลอรี่/กิโลกรัม ติดไฟได้ดี และมีควันน้อย นอกจากนั้น ท่อนไม้ที่มีขนาดใหญ่นำไปเผาถ่านจะได้ถ่านที่มีคุณภาพมาก
เมล็ดพันธุ์กระถินเทพา Acaacia mangium willd กระถินซาบะฮ์
Kra thin saba กรมป่าไม้ พืชทำกิน พืชเศรษฐกิจ เม็ดกระถินเทพา
กระถินเทพา ต้นกระถิน ต้นไม้และเมล็ดพันธุ์ กระถินณรงค์ กระถินยักษ์
