พระนาคปรก 9 เศียร เนื้อทองแดง รุ่นแรก ตอกโค๊ต พระพุทธมหานวนาคปฎิมากร ปรกเก้า เจ้าคุณธงชัย วัดไตรมิตรวิทยาราม กรุงเทพมหานคร ปลุกเสก ปี 2541
พระพุทธมหานวนครปฏิมากร พระพุทธรูป พระปางนาคปรก ปางนาคปรกนี้ อยู่ในพระอิริยาบถนั่งขัดสมาธิราบ ทรงหงายพระหัตถ์ทั้งสองแบวางซ้อนกันบนพระเพลา พระหัตถ์ขวาซ้อนกับพระหัตถ์ซ้าย มีพญานาคแผ่พังพานปกคลุมเบื้องพระเศียร บางแห่งสร้างเป็นแบบนั่งขัดสมาธิเพชร
สมเด็จพระมหารัชมงคลมุนี หรือ “สมเด็จธงชัย” แห่งวัดไตรมิตรวิทยาราม ได้จัดสร้างและทำพิธีมหาพุทธาภิเษก “พระพุทธมหานวนครปฏิมากร” เมื่อวันที่ 31 พฤษภาคม 2541 ณ วัดไตรมิตรวิทยาราม พระพุทธรูปปางนาคปรกเพื่อให้เกิดความร่มเย็นเป็นสุข ซึ่งองค์พระปฏิมาตลอดจนองค์นาค 9 เศียร หรือ "มหานวะนาค" มีพุทธศิลป์ในรูปแบบของศิลปะสุโขทัย โดยได้รับแรงบันดาลใจมาจากพระนาคปรกเก้าเศียรศรีสัชนาลัย วัดพระธาตุเจ็ดแถว จ.สุโขทัย อันเป็นดินแดนกรุงรัตนโกสินทร์ จนมาถึงกรุงเทพมหานคร เป็นพระพุทธปฏิมาร่วมสมัย ซึ่งเป็นขนดนาคซ้อนเรียงขึ้นเป็นฐานทั้งหมด 7 ชั้น
โดยมีองค์พญามุจลินทร์หรือองค์พญานาคแผ่พังพานขึ้นทั้งหมด 9 เศียร ตั้งขึ้นเพื่อเป็นพุทธบัลลังก์ให้พระพุทธองค์ได้ทรงปลอดจากเภทภัยแลหมู่มารที่มาผจญ รวมถึงคุ้มแดดคุ้มฝนให้ทรงสำราญพระวรกาย ตามตำนานที่กล่าวขานกันมาตั้งแต่อดีต จึงเป็นคติธรรมที่นำมาสร้างเป็นพระพุทธปฏิมาจำลองขนาดเล็ก นัยยะเพื่อให้เกิดพุทธานุภาพ
ประวัติความเป็นมา
ครั้นพระพุทธองค์เสด็จประทับเสวยวิมุตติสุข ณ ร่มไม้อชปาลนิโครธสิ้น 7 วันแล้ว พระองค์ก็เสด็จไปประทับนั่งเสวยวิมุตติสุขยังร่มไม้จิก อันมีชื่อว่า “มุจลินท์” ซึ่งตั้งอยู่ด้านทิศอาคเนย์ของต้นพระศรีมหาโพธิ แต่บังเอิญวันนั้นเกิดมีฝนตกพรำอยู่ไม่ขาดสายตลอด 7 วัน พญานาคมุจลินท์ผู้เป็นราชาแห่งนาคได้ออกจากนาคพิภพ ทำขนดล้อมพระวรกาย 7 ชั้น แล้วแผ่พังพานใหญ่ปกคลุมเบื้องบนเหมือนกั้นเศวตรฉัตรถวายพระผู้มีพระภาคเจ้า ด้วยความประสงค์มิให้ฝนและลมหนาวสาดต้องพระวรกาย ทั้งป้องกันเหลือบยุง บุ้ง ร่าน ริ้น และสัตว์เลื้อยคลานทั้งมวลด้วย
ครั้นฝนหายขาดแล้ว พญามุจลินท์นาคราชจึงคลายขนดจากที่ล้อมพระวรกายพระพุทธเจ้า จำแลงเพศเป็นมาณพน้อยยืนทำอัญชลีถวายนมัสการพระพุทธองค์ ในที่เฉพาะพระพักตร์ลำดับนั้นพระผู้มีพระภาคเจ้าได้ทรงเปล่งอุทานว่า
" สุโข วิเวโก ตุฏฐสฺส สุตธมฺมสฺส ปสฺสโต
อพฺยาปชฺชํ สุขํ โลเก ปาณภูเตสุ สญฺญโม
สุขา วิราคตา โลเก กามานํ สมติกฺกโม
อสฺมิมานสฺส วินโย เอตํ เว ปรมํ สุขํ "
คือ ความสงัดเป็นสุขของบุคคลผู้มีธรรมอันได้สดับแล้ว รู้เห็นสังขารทั้งปวงตามเป็นจริงอย่างไร ความเป็นคนไม่เบียดเบียน คือ ความสำรวมในสัตว์ทั้งหลายและความเป็นคนปราศจากความกำหนัด คือ ความก้าวล่วงกามทั้งปวงเสียได้เป็นสุขในโลก ความนำออกเสียซึ่งอัสมิมานะ คือ ความถือตัวตนให้หมดได้นี้เป็นสุขอย่างยิ่ง
พระพุทธจริยาที่เสด็จประทับนั่งเสวยวิมุตติสุข ภายในวงขนดของพญามุจลินท์นาคราชที่ขดแวดล้อมพระกายอยู่นี้เป็นเหตุให้สร้างพระพุทธรูปปางนี้ขึ้นมาเรียกว่า “ปางนาคปรก”
