ดอกมะลิ เป็นดอกไม้ที่ทุกคนคงรู้จักกันเป็นอย่างดี เพราะมีการปลูกกันอย่างแพร่หลายมานานแล้ว ดอกมะลิมีสีขาวบริสุทธิ์และมีกลิ่นหอมชื่นใจแตกต่างไปจากไม้ดอกชนิดอื่น ๆ ประชาชนนิยมนำมาใช้ในการสักการะบูชาต่าง ๆ และในปัจจุบันนี้ได้กำหนดให้ “ดอกมะลิ” เป็นสัญญลักษณ์ประจำวันแม่ เพื่อใช้เป็นตัวแทนแสดงความรักของลูก ที่มีต่อแม่ จึงทำให้มีการนำดอกมะลิมาใช้อย่างกว้างขวาง และก่อให้เกิดอาชีพแก่บุคคลในหลายวงการ เช่น เกษตรกรผู้ปลูกมะละ แม่ค้าขายดอกมะลิ ผู้มีอาชีพทำพวงมาลัย ผู้ทำพวงหรีดตลอดจนถึงเด็ก ๆ ที่วิ่งขายพวงมาลัยตามที่ต่าง ๆ เป็นต้น การใช้ประโยชน์ส่วนใหญ่จะนำดอกสดมาใช้เท่านั้น

มะลิเป็นพืชในสกุล Jasminum วงศ์ Loeaceae มีถิ่นกำเนิดในแถบร้อนชื้นและกึ่งร้อนชื้นพบมากทั้งในยุโรป เอเชีย อาฟริกา และแถบแปซิฟิค พืชในสกุลนี้มีประมาณ 200 ชนิด แต่ในประเทศไทยมีอยู่ประมาณ 45 ชนิด ซึ่งเป็นไม้พื้นเมืองของไทยประมาณ 15 ชนิด

ลักษณะทั่วไปของมะลิ

มีลักษณะทั้งเป็นไม้พุ่ม ไม้เลื้อย และไม้รอเลื้อย มีทั้งเป็นใบเดียวและใบรวม การจัดเรียงตัวของใบมีทั้งเป็นแบบใบอยู่ตรงกันข้าม ใบแบบสลับกัน ส่วนดอกมีทั้งที่เป็นดอกเดียวหรือเป็นดอกช่อ ดอกจะออกจากยอดหรือข้างกิ่ง ดอกมีสีขาว สีเหลือง บางทีก็มีสีค่อนข้างแดง รูปร่างของดอกจะเป็นแบบแบนราบ ส่วนมากมีกลีบเลี้ยง 4-9 อัน หรือบางทีมี 4-10 อัน กลีบดอกมี 4-9 กลีบ โดยปกติดอกจะเริ่มบานในเวลาบ่ายแล้วจะร่วงในวันรุ่งขึ้น มะลิจะให้ดอกมากในฤดูร้อน ฝน และจะน้อยที่สุดในฤดูหนาว