รัฐธรรมนูญ (ร.ธ.น.) (อังกฤษ: Constitution) พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน ให้ความหมายดังนี้.. |
ในความหมายอย่างแคบ "รัฐธรรมนูญ" กฎหมายฉบับหนึ่งหรือหลายฉบับซึ่งรวบรวมกฎเกณฑ์การปกครองประเทศขึ้นไว้ และไม่ใช่สิ่งเดียวกับกฎหมายรัฐธรรมนูญ เพราะ "กฎหมายรัฐธรรมนูญ" มีความหมายกว้างกว่าและจะเป็นรูปแบบลายลักษณ์อักษรหรือจารีตประเพณีก็ได้ |
รัฐธรรมนูญในปัจจุบันนั้น มีทั้งเป็นลักษณะลายลักษณ์อักษร และลักษณะไม่เป็นลายลักษณ์อักษร โดยที่ลักษณะไม่เป็นลายลักษณ์อักษร นอกจากจะใช้หลักของจารีต ประเพณีการปกครองแล้ว กฎหมายทุกตัวที่เกี่ยวข้องกับการปกครอง ย่อมถือว่าเป็นส่วนหนึ่งของรัฐธรรมนูญด้วย |
ทุกประเทศทั่วโลกมีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญ ทั้งประเทศที่มีการปกครองระบอบประชาธิปไตย รวมถึงประเทศที่ปกครองระบอบเผด็จการ เพื่อใช้เป็นหลักหรือเป็นแนวทางในการบริหารประเทศ |
อนึ่งรัฐธรรมนูญหลายขึ้นก่อนกฎหมายอื่น ๆ แต่สำหรับประเทศไทย มีการเปลี่ยนแปลงรัฐธรรมนูญอยู่บ่อยครั้ง กฎหมายอื่น ๆ จึงมีมาก่อนรัฐธรรมนูญ ดังนั้น การใช้ถ้อยคำที่ปรากฏในกฎหมายอื่นอยู่ก่อนแล้วในรัฐธรรมนูญจึงควรระมัดระวังว่าประสงค์จะให้มีความหมายอย่างเดียวกับที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญฉบับก่อนหน้านี้ |
รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 ปรับปรุง พ.ศ. 2554 มาตรา หมวด ๑ บททั่วไป ๑ - ๗ หมวด ๒ พระมหากษัตริย์ ๘ - ๒๕ หมวด ๓ สิทธิและเสรีภาพของชนชาวไทย ส่วนที่ ๑ บททั่วไป ๒๖ - ๒๙ ส่วนที่ ๒ ความเสมอภาค ๓๐ - ๓๑ ส่วนที่ ๓ สิทธิและเสรีภาพส่วนบุคคล ๓๒ - ๓๘ ส่วนที่ ๔ สิทธิในกระบวนการยุติธรรม ๓๙ - ๔๐ ส่วนที่ ๕ สิทธิในทรัพย์สิน ๔๑ - ๔๒ ส่วนที่ ๖ สิทธิและเสรีภาพในการประกอบอาชีพ ๔๓ - ๔๔ ส่วนที่ ๗ เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นของบุคคลและสื่อมวลชน ๔๕ - ๔๘ ส่วนที่ ๘ สิทธิและเสรีภาพในการศึกษา ๔๙ - ๕๐ ส่วนที่ ๙ สิทธิในการได้รับบริการสาธารณสุขและสวัสดิการจากรัฐ ๕๑ - ๕๕ ส่วนที่ ๑๐ สิทธิในข้อมูลข่าวสารและการร้องเรียน ๕๖ - ๖๒ ส่วนที่ ๑๑ เสรีภาพในการชุมนุมและการสมาคม ๖๓ - ๖๕ ส่วนที่ ๑๒ สิทธิชุมชน ๖๖ - ๖๗ ส่วนที่ ๑๓ สิทธิพิทักษ์รัฐธรรมนูญ ๖๘ - ๖๙ หมวด ๔ หน้าที่ของชนชาวไทย ๗๐ - ๗๔ หมวด ๕ แนวนโยบายพื้นฐานแห่งรัฐ ส่วนที่ ๑ บททั่วไป ๗๕ - ๗๖ ส่วนที่ ๒ แนวนโยบายด้านความมั่นคงของรัฐ ๗๗ ส่วนที่ ๓ แนวนโยบายด้านการบริหารราชการแผ่นดิน ๗๘ ส่วนที่ ๔ แนวนโยบายด้านศาสนา สังคม การสาธารณสุขการศึกษา และวัฒนธรรม ๗๙ - ๘๐ ส่วนที่ ๕ แนวนโยบายด้านกฎหมายและการยุติธรรม ๘๑ ส่วนที่ ๖ แนวนโยบายด้านการต่างประเทศ ๘๒ ส่วนที่ ๗ แนวนโยบายด้านเศรษฐกิจ ๘๓ - ๘๔ ส่วนที่ ๘ แนวนโยบายด้านที่ดิน ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ๘๕ ส่วนที่ ๙ แนวนโยบายด้านวิทยาศาสตร์ ทรัพย์สินทางปัญญา และพลังงาน ๘๖ ส่วนที่ ๑๐ แนวนโยบายด้านการมีส่วนร่วมของประชาชน ๘๗ หมวด ๖ รัฐสภา ส่วนที่ ๑ บททั่วไป ๘๘ - ๙๒ ส่วนที่ ๒ สภาผู้แทนราษฎร ๙๓ - ๑๑๐ ส่วนที่ ๓ วุฒิสภา ๑๑๑ - ๑๒๑ ส่วนที่ ๔ บทที่ใช้แก่สภาทั้งสอง ๑๒๒ - ๑๓๕ ส่วนที่ ๕ การประชุมร่วมกันของรัฐสภา ๑๓๖ - ๑๓๗ ส่วนที่ ๖ การตราพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ ๑๓๘ - ๑๔๑ ส่วนที่ ๗ การตราพระราชบัญญัติ ๑๔๒ - ๑๕๓ ส่วนที่ ๘ การควบคุมการตรากฎหมายที่ขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ ๑๕๔ - ๑๕๕ ส่วนที่ ๙ การควบคุมการบริหารราชการแผ่นดิน ๑๕๖ - ๑๖๒ หมวด ๗ การมีส่วนร่วมทางการเมืองโดยตรงของประชาชน ๑๖๓ - ๑๖๕ หมวด ๘ การเงิน การคลัง และงบประมาณ ๑๖๖ - ๑๗๐ หมวด ๙ คณะรัฐมนตรี ๑๗๑ - ๑๙๖ หมวด ๑๐ ศาล ส่วนที่ ๑ บททั่วไป ๑๙๗ - ๒๐๓ ส่วนที่ ๒ ศาลรัฐธรรมนูญ ๒๐๔ - ๒๑๗ ส่วนที่ ๓ ศาลยุติธรรม ๒๑๘ - ๒๒๒ ส่วนที่ ๔ ศาลปกครอง ๒๒๓ - ๒๒๗ ส่วนที่ ๕ ศาลทหาร ๒๒๘ หมวด ๑๑ องค์กรตามรัฐธรรมนูญ ส่วนที่ ๑ องค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญ ๑. คณะกรรมการการเลือกตั้ง ๒๒๙ - ๒๔๑ ๒. ผู้ตรวจการแผ่นดิน ๒๔๒ - ๒๔๕ ๓. คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ ๒๔๖ - ๒๕๑ ๔. คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน ๒๕๒ - ๒๕๔ ส่วนที่ ๒ องค์กรอื่นตามรัฐธรรมนูญ ๑. องค์กรอัยการ ๒๕๕ ๒. คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ๒๕๖ - ๒๕๗ ๓. สภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ๒๕๘ หมวด ๑๒ การตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐ ส่วนที่ ๑ การตรวจสอบทรัพย์สิน ๒๕๙ - ๒๖๔ ส่วนที่ ๒ การกระทำที่เป็นการขัดกันแห่งผลประโยชน์ ๒๖๕ - ๒๖๙ ส่วนที่ ๓ การถอดถอนจากตำแหน่ง ๒๗๐ - ๒๗๔ ส่วนที่ ๔ การดำเนินคดีอาญาผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง ๒๗๕ - ๒๗๘ หมวด ๑๓ จริยธรรมของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองและเจ้าหน้าที่ของรัฐ ๒๗๙ - ๒๘๐ หมวด ๑๔ การปกครองส่วนท้องถิ่น ๒๘๑ - ๒๙๐ หมวด ๑๕ การแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ ๒๙๑ บทเฉพาะกาล ๒๙๒ - ๓๐๙ องค์ความรู้ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 ปรับปรุง พ.ศ. 2554 มาตรา หมวด ๑ บททั่วไป ๑ - ๗ หมวด ๒ พระมหากษัตริย์ ๘ - ๒๕ หมวด ๓ สิทธิและเสรีภาพของชนชาวไทย ส่วนที่ ๑ บททั่วไป ๒๖ - ๒๙ ส่วนที่ ๒ ความเสมอภาค ๓๐ - ๓๑ ส่วนที่ ๓ สิทธิและเสรีภาพส่วนบุคคล ๓๒ - ๓๘ ส่วนที่ ๔ สิทธิในกระบวนการยุติธรรม ๓๙ - ๔๐ ส่วนที่ ๕ สิทธิในทรัพย์สิน ๔๑ - ๔๒ ส่วนที่ ๖ สิทธิและเสรีภาพในการประกอบอาชีพ ๔๓ - ๔๔ ส่วนที่ ๗ เสรีภาพในการแสดงความคิดเห็นของบุคคลและสื่อมวลชน ๔๕ - ๔๘ ส่วนที่ ๘ สิทธิและเสรีภาพในการศึกษา ๔๙ - ๕๐ ส่วนที่ ๙ สิทธิในการได้รับบริการสาธารณสุขและสวัสดิการจากรัฐ ๕๑ - ๕๕ ส่วนที่ ๑๐ สิทธิในข้อมูลข่าวสารและการร้องเรียน ๕๖ - ๖๒ ส่วนที่ ๑๑ เสรีภาพในการชุมนุมและการสมาคม ๖๓ - ๖๕ ส่วนที่ ๑๒ สิทธิชุมชน ๖๖ - ๖๗ ส่วนที่ ๑๓ สิทธิพิทักษ์รัฐธรรมนูญ ๖๘ - ๖๙ หมวด ๔ หน้าที่ของชนชาวไทย ๗๐ - ๗๔ หมวด ๕ แนวนโยบายพื้นฐานแห่งรัฐ ส่วนที่ ๑ บททั่วไป ๗๕ - ๗๖ ส่วนที่ ๒ แนวนโยบายด้านความมั่นคงของรัฐ ๗๗ ส่วนที่ ๓ แนวนโยบายด้านการบริหารราชการแผ่นดิน ๗๘ ส่วนที่ ๔ แนวนโยบายด้านศาสนา สังคม การสาธารณสุขการศึกษา และวัฒนธรรม ๗๙ - ๘๐ ส่วนที่ ๕ แนวนโยบายด้านกฎหมายและการยุติธรรม ๘๑ ส่วนที่ ๖ แนวนโยบายด้านการต่างประเทศ ๘๒ ส่วนที่ ๗ แนวนโยบายด้านเศรษฐกิจ ๘๓ - ๘๔ ส่วนที่ ๘ แนวนโยบายด้านที่ดิน ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ๘๕ ส่วนที่ ๙ แนวนโยบายด้านวิทยาศาสตร์ ทรัพย์สินทางปัญญา และพลังงาน ๘๖ ส่วนที่ ๑๐ แนวนโยบายด้านการมีส่วนร่วมของประชาชน ๘๗ หมวด ๖ รัฐสภา ส่วนที่ ๑ บททั่วไป ๘๘ - ๙๒ ส่วนที่ ๒ สภาผู้แทนราษฎร ๙๓ - ๑๑๐ ส่วนที่ ๓ วุฒิสภา ๑๑๑ - ๑๒๑ ส่วนที่ ๔ บทที่ใช้แก่สภาทั้งสอง ๑๒๒ - ๑๓๕ ส่วนที่ ๕ การประชุมร่วมกันของรัฐสภา ๑๓๖ - ๑๓๗ ส่วนที่ ๖ การตราพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญ ๑๓๘ - ๑๔๑ ส่วนที่ ๗ การตราพระราชบัญญัติ ๑๔๒ - ๑๕๓ ส่วนที่ ๘ การควบคุมการตรากฎหมายที่ขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ ๑๕๔ - ๑๕๕ ส่วนที่ ๙ การควบคุมการบริหารราชการแผ่นดิน ๑๕๖ - ๑๖๒ หมวด ๗ การมีส่วนร่วมทางการเมืองโดยตรงของประชาชน ๑๖๓ - ๑๖๕ หมวด ๘ การเงิน การคลัง และงบประมาณ ๑๖๖ - ๑๗๐ หมวด ๙ คณะรัฐมนตรี ๑๗๑ - ๑๙๖ หมวด ๑๐ ศาล ส่วนที่ ๑ บททั่วไป ๑๙๗ - ๒๐๓ ส่วนที่ ๒ ศาลรัฐธรรมนูญ ๒๐๔ - ๒๑๗ ส่วนที่ ๓ ศาลยุติธรรม ๒๑๘ - ๒๒๒ ส่วนที่ ๔ ศาลปกครอง ๒๒๓ - ๒๒๗ ส่วนที่ ๕ ศาลทหาร ๒๒๘ หมวด ๑๑ องค์กรตามรัฐธรรมนูญ ส่วนที่ ๑ องค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญ ๑. คณะกรรมการการเลือกตั้ง ๒๒๙ - ๒๔๑ ๒. ผู้ตรวจการแผ่นดิน ๒๔๒ - ๒๔๕ ๓. คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ ๒๔๖ - ๒๕๑ ๔. คณะกรรมการตรวจเงินแผ่นดิน ๒๕๒ - ๒๕๔ ส่วนที่ ๒ องค์กรอื่นตามรัฐธรรมนูญ ๑. องค์กรอัยการ ๒๕๕ ๒. คณะกรรมการสิทธิมนุษยชนแห่งชาติ ๒๕๖ - ๒๕๗ ๓. สภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ๒๕๘ หมวด ๑๒ การตรวจสอบการใช้อำนาจรัฐ ส่วนที่ ๑ การตรวจสอบทรัพย์สิน ๒๕๙ - ๒๖๔ ส่วนที่ ๒ การกระทำที่เป็นการขัดกันแห่งผลประโยชน์ ๒๖๕ - ๒๖๙ ส่วนที่ ๓ การถอดถอนจากตำแหน่ง ๒๗๐ - ๒๗๔ ส่วนที่ ๔ การดำเนินคดีอาญาผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมือง ๒๗๕ - ๒๗๘ หมวด ๑๓ จริยธรรมของผู้ดำรงตำแหน่งทางการเมืองและเจ้าหน้าที่ของรัฐ ๒๗๙ - ๒๘๐ หมวด ๑๔ การปกครองส่วนท้องถิ่น ๒๘๑ - ๒๙๐ หมวด ๑๕ การแก้ไขเพิ่มเติมรัฐธรรมนูญ ๒๙๑ บทเฉพาะกาล ๒๙๒ - ๓๐๙ องค์ความรู้ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย |
