สมุนไพรหงอนไก่จะมีอยู่ด้วยกัน 2 ชนิดคือ
ชนิดที่ต้นตั้งตรงช่อดอกเป็นรูปทรงกระบอก () และชนิดที่ดอกมีรูปทรงคล้ายหงอนไก่
() ซึ่งทั้งสองชนิดเป็นพืชชนิดเดียวกันและอยู่ในวงศ์เดียวกัน
(แต่ต่างสายพันธุ์) อีกทั้งยังมีชื่อเรียกตามท้องถิ่นที่คล้ายกันอีกด้วย
ส่วนสรรพคุณทางยาโดยรวมของทั้งสองก็คล้ายคลึงกัน สามารถนำมาใช้แทนกันได้
หงอนไก่ ดอกไม้รูปทรงแปลกสีสันเด่นสะดุดตา มีทั้งสีแดง
สีเหลือง สีส้ม สีชมพู
ดอกย่อยเหมือนผ้ากำมะหยี่ขดรวมกันเป็นก้อนเป็นช่อเดียวกันคล้ายกับหงอนไก่บ้าง
บางทีก็ดูเหมือนสมองคนนิยมปลูกประดับในกระถางและปลูกตกแต่งสวนหรือจะปลูกเป็นไม้ตัดดอกทำดอกไม้แห้งก็ได้
เพราะสามารถเก็บไว้ได้นาน
และดอกหงอนไก่นั้นยังเป็นสัญลักษณ์ของการมียศถาบรรดาศักดิ์ หรือการมีตำแหน่งอีกด้วยเป็นไม้ดอกล้มลุก
มีถิ่นกำเนิดจากอเมริกาเขตร้อน จัดอยู่ในวงศ์บานไม่รู้โรย มีชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ
ว่า หงอนไก่ดง ดอกด้าย หงอนไก่ หงอนไก่ดอกกลม หงอนไก่ฟ้า หงอนไก่เทศและยังมีสรรพคุณทางยาอีกมากมายราก :
ใช้เป็นยาแก้ไข้ บำรุงธาตุ ขับเสมหะลำต้น : ใช้ลำต้นสด
นำมาต้มเอาน้ำกิน เป็นยาแก้โรคท้องร่วง อาเจียนเป็นเลือด
หรือใช้เป็นยาพอกแก้ตะขาบกัดก้านและใบ :
ใช้ก้านและใบสดหรือแห้ง นำมาต้มเอาน้ำกินเป็นยาระบายดอก
: ใช้ดอกสดหรือแห้ง นำมาต้มเอาน้ำกินเป็นยาแก้บิดเมล็ด
: ใช้เมล็ดแห้ง นำมาต้มหรือใช้ทำเป็นยาเม็ดกิน เป็นยาแก้ความดันโลหิตสูง
หรือผิวหนังเป็นผดผื่นคันร้อนแดง
