ยูคาลิปตัส (อังกฤษ: Eucalyptus) เป็นพรรณไม้มีถิ่นกำเนิดในทวีปออสเตรเลีย เกาะแทสเมเนีย มีการกระจายพันธุ์ตั้งแต่หมู่เกาะมินดาเนา เซลีเบส ปาปัวนิวกินี ในพื้นที่ชุ่มที่มีน้ำขังในเขตร้อน มีมากกว่า 700 ชนิด

ในประเทศไทยเริ่มมีการนำเข้ามาปลูกครั้งแรกที่ พระที่นั่งวิมานเมฆ สมัยรัชกาลที่ 5 เมื่อปีพ.ศ. 2444

จุดเด่น ของไม้ยูคาลิปตัส คือ ลำต้นสูงเปลาตรง กิ่งก้านน้อย ปลูกง่าย เติบโตเร็ว ดูแลจัดการง่าย ลงทุนน้อย แรงงานน้อย แต่ผลผลิตและผลตอบแทนสูง คืนทุนเร็วกว่าการปลูกไม้ชนิดอื่น เพียง 4-5 ปี ก็ตัดขายได้แล้วและตัดแล้วยังสามารถแตกหน่อได้ดี โดยสามารถตัดได้ ถึง 3-4 รอบ ในรอบที่ 2 จะได้ผลผลิตที่มากกว่ารอบแรกถึง 3 เท่า นอกจากนี้ยังสามารถชะลอการตัดได้ ไม่เน่าหรือเสียหาย เหมือนพืชชนิดอื่น เพราะถ้าไม่ตัดแล้วมูลค่ายิ่งเพิ่มขึ้น การปลูกยูคาลิปตัสนับว่าเป็นการสร้างรายได้ที่ยั่งยืนและมั่นคงกว่าพืชเศรษฐกิจอื่นๆ ที่ผลผลิตและตลาดไม่แน่นอน ในช่วง 1-2 ปีแรกยังสามารถปลูกพืชเกษตรควบในสวนไม้ยูคาลิปตัสได้ ได้แก่ ข้าวโพด สับปะรด มันสำปะหลัง เป็นต้น ซึ่งเป็นการสร้างรายได้ในระหว่างช่วงที่รอการตัดฟันไม้ออก หากสภาพดินอุดมสมบูรณ์สมบูรณ์ สภาพภูมิอากาศเหมาะสม ตลอดจนการปลูกบำรุงรักษาที่ถูกวิธี ก็สามารถเจริญเติบโตได้เร็วมาก แต่ถึงสภาพดินเสื่อมทรามขาดธาตุอาหารอย่างรุนแรง ไม่สามารถปลูกพืชเกษตรได้ หรือมีปัญหาต่อการเจริญเติบโตของพืชผลอื่นก็สามารถปลูกยูคาลิปตัสได้ โดยใช้ปุ๋ยเพื่อช่วยการเจริญเติบโตเพียงเล็กน้อยเท่านั้น และในพื้นที่ที่ไม่ได้ใช้ประโยชน์ การปลูกสวนไม้ยูคาลิปตัสก็จะช่วยเพิ่มมูลค่าที่ดินให้สูงขึ้น ดีกว่าปล่อยไว้ให้รกร้างว่างเปล่าทำให้สูญเสียโอกาสในการใช้ประโยชน์คิดเป็นมูลค่ามหาศาล และยังเป็นการเพิ่มพื้นที่สีเขียวให้กับประเทศช่วยปรับปรุงสิ่งแวดล้อมและระบบนิเวศให้ดีขึ้นได้

• เป็นวัตถุดิบหลัก สำหรับอุตสาหกรรมต่างๆ เช่น เยื่อและกระดาษ ชิ้นไม้สับ แผ่นใยไม้อัด แผ่นชิ้นไม้อัด ไม้ปาร์เก้ เสาเข็ม ค้ำยัน และเฟอร์นิเจอร์ต่างๆ

• ไม้ยืนต้นที่ปลูกไว้เพื่อใช้ในอุตสาหกรรมผลิตกระดาษ

• น้ำมันยูคาลิปตัสช่วยบรรเทาอาการเจ็บปวด สมานแผลและใช้เป็นเครื่องหอมที่ทั้งช่วยผ่อนคลายและดักจับเชื้อโรค

• ใช้ทำเป็นยาไล่ยุง ฆ่ายุง และแมลง

• ใบสามารถนำมาสกัดเป็นน้ำมัน น้ำยาหอมระเหย ไอระเหยแก้หวัด

• เนื้อไม้ยูคาลิปตัสสามารถนำมาใช้ทำกระดาษ ใช้เป็นวัสดุก่อสร้าง ทำเสาเข็ม สร้างบ้าน ทำเครื่องเรือน เฟอร์นิเจอร์ เครื่องใช้สอยต่าง ๆ ทำรั้ว ทำเสา คอกเลี้ยงสัตว์ นั่งร้านในการก่อสร้าง

• เปลือกไม้นำมาบดให้ละเอียดผสมกับขี้เลื้อยและกาว ใช้ทำเป็นธูป และผสมกำมะถัน ใช้ทำเป็นยากันยุง

• นำมาใช้เผาถ่าน โดยฟืนจากไม้ยูคาลิปตัสจะให้พลังงานความร้อนสูงถึง 4,800 แคลอรีต่อกรัม ส่วนถ่านไม้ยูคาลิปตัสจะให้พลังงานความร้อน 7,400 แคลอรีต่อกรัม ซึ่งมีความใกล้เคียงกับไม้โกงกางซึ่งเป็นถ่านไม้ชั้นดีที่สุด

• ใบและเปลือกรากมีรสขมเผ็ด กลิ่นหอม เป็นยาเย็น ออกฤทธิ์ต่อปอด ลำไส้ และทางเดินปัสสาวะ

• ใบเป็นยาแก้ไข้ ไข้หวัดติดเชื้อ ไข้หวัดใหญ่ (ใบ)

• ใช้เป็นยาแก้ไอ ช่วยขับเสมหะด้วยการใช้น้ำมันที่กลั่นได้จากใบสด 0.5 มิลลิเมตร นำมารับประทานหรือทำเป็นยาอม (ใบ)

• น้ำมันยูคาลิปตัสนำมาใช้ทาคอ จะช่วยแก้ไอ หรือใช้อมแก้หวัดคัดจมูก (น้ำมันยูคาลิปตัส)

• ช่วยบรรเทาอาการข้ออักเสบ (ใบ)

• ช่วยรักษาลำไส้อักเสบ แก้บิด ช่วยแก้กระเพาะปัสสาวะอักเสบ (ใบ)

• ใช้แก้โรคผิวหนัง กลากเกลื้อน ผดผื่นคัน ผิวหนังอักเสบ ติดเชื้อไวรัสบริเวณผิวหนัง (ใบ)

• ช่วยแก้ฝีมีหนองอักเสบ ฝีหัวช้าง (ใบ)

• ใช้ทาถูนวดตามอวัยวะต่าง ๆ เพื่อแก้อาการฟกช้ำ (น้ำมันยูคาลิปตัส)

เมล็ดพันธุ์ยูคาลิปตัส Eucalyptus น้ำมันยูคาลิปตัส โกฐจุฬารส

น้ำมันเขียว มันเขียว ยูคาลิป อันเยี๊ยะ หนานอัน ต้นยูคาลิปตัส

ไม้ยูคาลิปตัส พรรณไม้บำบัดโรค สมุนไพร ยูคา ใบยูคาลิปตัส

ยูคาลิปตัสสี ต้นกระดาษ กล้ายูคา ต้นไม้และเมล็ดพันธุ์